بعد از شناسایی خاك و اطلاع از نیازهای کلی درختان پسته از نظر شرایط خاك، تا حدودی می توان به محدودیت های خاك برای کشت پسته پی برد و در صورت امکان باید به رفع آنها پرداخت. در زیر به تعدادی از مهمترین محدودیت های خاك که کشت پسته را با مشکل روبرو می سازد، همراه با راهکار رفع محدودیت به اختصار اشاره می شود.
حذف لایه سطحی خیلی شور از زمین قبل از کشت، آبشویی سنگین بر اساس نوع خاك و کیفیت آب آبیاری مصرفی، استفاده از گچ در صورت قلیا یا شور و قلیا بودن خاك و وجود سدیم تبادلی زیاد و کم بودن نسبت کلسیم به منیزیم در خاك از جمله راهکارهای رفع این محدودیت است. به دلیل اهمیت زیاد این محدودیت به عنوان یکی از مهمترین محدودیت های خاك در مناطق پسته کاری کشور در سطور بعدی در بخش اصلاح خاك به تفصیل به موضوع رفع این محدودیت از خاك پرداخته خواهد شد.
این لایه ها مانند سخت لایه آهکی (پتروکلسیک)، گچی (پتروچیبسیک)، نمکی (پتروسالیک) و رسی (Clay Pan) و لایه با بیش از 35 درصد سنگریزه (در عمق کمتر از 2 متر) در بعضی از خاک ها وجود دارند و باعث می شوند ریشه درختان مخصوصا در سنین بالا کمتر از خاک عمقی استفاده نماید و در مواردی رشد درختان را نیز محدود کرده و باعث عدم رشد مناسب و محصول دهی کافی درختان پسته می گردد. این لایه ها همچنین نفوذ آب به خاك را محدود نموده و باعث آب ماندگی در پای ریشه و پوسیدگی آن می شوند . شکستن لایه سخت با زیر شکن و در صورت عمیق بودن لایه، استفاده از وسایلی مانند بیل مکانیکی و خارج کردن قسمتی از لایه سخت از پروفیل خاك در ناحیه سایه انداز درختان یا محل کاشت نهال قبل از اقدام به کشت و یا مخلوط کردن لایه سخت با سایر لایه ها در صورت ضخامت نسبتا کم لایه، تحت نظارت کارشناسان خاکشناسی از جمله راهکارهاي رفع این محدودیت است.
در این خاك ها به دلیل بازگشت کم بقایای گیاهی به خاك و همچنین درجه حرارت بالا و تجزیه مواد آلی موجود، مقدار مواد آلی خاك بسیار کم است.
استفاده از مواد آلی مختلف خصوصاً انواع کمپوست با درصد کربن آلی بالا و یا کودهای حیوانی کمپوست شده (فرآوری شده و پوسیده) در هنگام کشت و همچنین سال های پس از کشت از جمله راهکارهای رفع این محدودیت است.
عناصر نیتروژن و فسفر در خاك بیشتر منشاء آلی دارند و از آنجا که در خاكهای مناطق خشک و نیمه خشک مقدار مواد آلی کم است، بنابراین کمبود این عناصر به طور ذاتی در مناطق پسته کاری محتمل است. راهکار رفع این محدودیت ، استفاده از مواد آلی مختلف خصوصاً کودهای حیوانی در هنگام کشت و همچنین سال های پس از کشت و استفاده از کودهاي شیمیایی نیتروژندار (مانند اوره یا سولفات آمونیوم) به صورت سرپاش و فسفره به صورت جایگذاری موضعی همراه با مواد آلی به خصوص در زمان احداث باغ و غرس نهال امری اساسی است.
بسیاری از خصوصیات خاک از جمله کمبود کیفی فسفر و عناصر کم نیاز مانند آهن، روی، منگنز و مس به دلیل رسوب آنها و عدم قابلیت جذب برای گیاه، از اثرات قلیایی بودن خاك است. منظور از کمبود کیفی این است که عنصر فسفر در خاك وجود دارد ولی برای درختان قابل جذب نیست که یکی از دلایل آن قلیایی بودن pH خاک است.
استفاده از مواد اصلاح کننده pH خاك به صورت موضعی مانند مواد آلی، گچ کشاورزی و اسید سولفوریک و اسید نیتریک (به علت قیمت بالاتر در شرایطی که سولفات آب آبیاری و یا خاك بیش از حد بالا باشد پیشنهاد می گردد) از جمله راهکارهای رفع این محدودیت است. برخی اوقات چنان که خاك آهکی باشد (بالاتر از 10 درصد) و نیاز به مصرف گچ براي اصلاح قلیائیت خاك باشد پیشنهاد می گردد از اسید نیتریک استفاده شود تا اسید سولفوریک چون با آزاد کردن کلسیم از آهک خاك و ضریب حلالیت بالاي آن می تواند نقش اصلاح کنندگی خوبی داشته باشد حال آن که مصرف سولفوریک موجب تولید گچ شده و ضریب حلالیت پایینی دارد.
این مسئله باعث پایین بودن ظرفیت تبادل کاتیونی و در نتیجه حاصلخیزی کم خاك های شنی می شود. راهکار رفع محدودیت استفاده از مواد آلی کمپوست شده و پوسیده است.
این محدودیت به دلیل ایجاد pH زیاد و به طور مستقیم باعث کاهش حاصلخیزی خاك به صورت pH خاك ها می شود. راهکار رفع محدودیت استفاده از مواد اصلاح کننده pH خاک به صورت موضعی مانند مواد آلی، گچ کشاورزی و اسیدسولفوریک است.
این مسئله مخصوصاً در پلایاها (دق ها) و اراضی پست وجود دارد و از مشکلات ناشی از آن می توان به نفوذ پذیری کم، تهویه کم و مشکل بودن انجام عملیات خاكورزی اشاره نمود. راهکار رفع محدودیت استفاده از مواد آلی به ویژه کودهای حیوانی پوسیده و کمپوست ها و اصلاح ساختمان خاك است.
چنین خاك هایی معمولا دارای حاصلخیزی کم بوده و وجود سنگریزه زیاد در سطح نیز باعث ایجاد مشکل در انجام عملیات کشاورزی می شود. راهکار رفع محدودیت کاهش یا حذف سنگریزه های سطحی، عدم استفاده از اراضی دارای سنگریزه زیاد در کل پروفیل خاك جهت کشت پسته است.
این محدودیت از جمله دلایل نفوذپذیری کم و تهویه نامناسب در خاك ها به شمار می رود. راهکار رفع محدودیت استفاده از مواد آلی خصوصاً کودهای حیوانی است.
استفاده از مواد آلی خصوصاً کودهای حیوانی و استفاده کمتر از کودهای شیمیایی به ویژه کودهای فسفره جهت حفاظت میکروارگانیسم های خاك و همزیستی قارچ های میکوریزا با ریشه درختان پسته در آینده و استفاده از کودهای زیستی (بیولوژیک) مناسب از جمله راهکارهای رفع این محدودیت است.
راهکار رفع محدودیت استفاده از کودهای آلی و شیمیایی جهت رفع کمبود بر اساس نتایج تجزیه خاك و توصیه های فنی و کارشناسی است که در مورد هر محل می تواند متفاوت و اختصاصی باشد.
