امروزه عملکرد بسیاری از محصولات از جمله غلات در حال افزایش است. به منظور پایداری در افزایش عملکرد و جلوگیری از کاهش رشد آن، توجـه بـه مدیریت تغذیه و حاصلخیزی خاك بسیار الزامی است. ذرت از محصولات مهمی است که به عنـوان غـذای انسان و دام مطرح است، لذا نه تنها کمیت بلکه کیفیت مطلوب دانه و علوفه آن نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. ذرت گیاهی است پرتوقع که با مصرف متعادل عناصر غذایی می توان عملکرد آن را افزایش داد. تغذیه بهینه گیاه، شرط اصلی بهبود کمی و کیفی محصول است. مصرف مطلوب نهاده ها مناسب با شرایط رشد گیاه، دستیابی به عملکرد بالای ذرت را ممکن می سازد.
ذرت پرمحصول ترین غله در جهان محسوب میشود به گونه ای که از لحاظ مقدار تولید در رتبه اول و از نظر سطح زیر کشت، پس از گندم در رتبه دوم قرار گرفته است. امروزه ذرت در تغذیه بسیاری از مردمان دنیا نقش اساسی دارد. کشورهای عمده تولیدکننده ذرت عبارت اند از ایالات متحده آمریکا، یوگسلاوی، رومانی، روسیه، ایتالیا، چین، آرژانتین، برزیل و آفریقاي جنوبی.
دانه ذرت به رنگ سفید، زرد یا مخلوطی از این دو یافت میشود. خوراك هایی که با ذرت سفید تهیه می شوند، به طور معمول مرغوب ترند. دانه ذرت داراي سه بخش آندوسپرم، گیاهک و پریکارپ است. بخش آندوسپرم به طور عمده از نشاسته (آمیلوز، 78 درصد و آمیلوپکتین، 22 درصد) تشکیل شده که علاوه بر مصارف غذایی برای مقاصد دیگر هم استفاده می شود. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین 8 تا 15 درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت، زئین می باشد که دارای اسید آمینه تریپتوفان و لیسین است که نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می کنند. پروتئین ذرت گلوتن نداشته و نمی تواند حالت چسبنده به وجود آورد. بنابراین، نان حاصل از آن از خمیری تهیه می شود که ورنیامده است. میزان روغن دانه ذرت، 4 درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد.
از گیاه ذرت استفاده های مختلفی می کنند. در تهیه غذاهای مخصوص صبحانه، ذرت کنسرو شده و منجمد (به طور معمول ذرت شیرین)، شیره ذرت، روغن، سس مایونز، مارگارین و همچنین در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی از ذرت استفاده می نمایند. بخش عمده ذرت تولیدی به عنوان خوراك دام و طیور مورد مصرف قرار می گیرد. از آسیاب نمودن دانه ذرت، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه غذاهاي مختلف به کار میرود. همچنین از آرد ذرت در تولید چسب، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی، داروسازی، مرکبسازی و پلاستیک سازی و همچنین تولید کاغذ روغنی و انواع کفپوش استفاده می نمایند. از ساقه و برگهای ذرت نیز در صنایع کاغذ و مقواسازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند.
ذرت گیاهی تک لپه و یک ساله از خانواده گرامینه می باشـد. ایـن گیاه بیشتر مخصوص مناطق گرم بوده و داراي مسیر فتوسنتزی می باشد. ذرت با وجـود آنکه یک گیاه گرمسیری است، نمی تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسـب ترین محیط برای کشت آن، ناحیه ای است که دماي آن دست کم بـه مـدت 3 تـا 4 مـاه متوالی، 21 تا 32 درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابسـتان کمتـر از 18 درجه سانتیگراد یا میانگین دمای تابستان کمتر از 13 درجه باشد، میزان رشـد گیاه ذرت کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما، کشت ذرت غیرممکن خواهد بود. به طور معمول در مراحل گسترش برگها، گرده افشانی و تشـکیل دانـه کـه اغلـب در ماه های گرم تابستان صورت می پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاك و آب و هوا قرار دارد و بین 2 تا 15 بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه بین 250 تا 2500 میلیمتر دارند، به صورت دیم هم امکانپذیر می باشد. میزان عملکرد ذرت در خاك های عمیق، حاصلخیز و زهکش دار با بافـت متوسـط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن در خاك که ناشی از رطوبت یا وجود لایه هـای فشرده زیرزمینی می باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خـاك هـایی بـا پ.هاش 5/5 تا 8 هم رشد نماید. البته پ.هاش مناسب براي این گیاه 6 می باشـد . پ.هـاش کمتر از 6 به طور معمول میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می دهد. بهترین زمان براي کاشت ذرت، زمانی است که دماي خاك در عمق 7 تا 8 سانتیمتري بـه مـدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار، تقریباً 13 درجه سانتیگراد باشد. بـدین منظـور، اگـر کشـاورز قـادر بـه اندازه گیری دماي خاك نباشد، می تواند از میانگین دمای هوا در ساعات 7 صبح و 12 ظهر استفاده نماید. براي برداشت محصول، رطوبت دانه باید بین 20 تا 25 درصد باشد. اگر قـرار باشـد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را میتوان با رطوبت 25 تـا 28 درصد هم برداشت کرد. براي انبار کردن دانه های بلال، باید رطوبت آنها را به 14-13 درصد رساند. نگهداری ذرت به صورت دانه در رطوبت 14 درصد انجام می گیرد. تشخیص و تعیین مراحل مختلف رشد گیاه بسیار حائز اهمیت می باشد.
غلاف کولئوپتیل از خاك خارج شده و با پاره شدن نوك آن برگ های اولیه ظاهر می گردند.
ریشه های گره ای روي گره های زیر خاك تشکیل شده، ریشه های بذری منشعب و دارای تارهای کشنده هستند.
ریشه های گره ای منشعب و دارای تارهای کشنده هستند. رشد ریشه های بذری کند می گردد. مریستم انتهایی ساقه به گل نر تبدیل می شود. تمامی برگ ها و جوانه های بلال نیز تمایز یافته اند.
نوك ساقه (نقطه رشد) در نزدیکی روی سطح خاك قرار دارد. سیستم اصلی ریشه گیاه را ریشه های طوقه ای تشکیل می دهد. پاجوش ها در این مرحله توسعه می یابند.
طویل شدن سریع ساقه آغاز شده و گل نر در فاصله 5 تا 7 سانتیمتری بالای سطح خاك رشد سریع خود را شروع نموده است. برگ ها نیز به سرعت تشکیل می گردند.
جوانه های بلال در گره های ششم تا هشتم بالای سطح خاك در حال توسعه می باشند.
توسعه برگ ها در این مرحله تقریباً تکمیل شده، ساقه و گل نر به سرعت در حال رشد می باشد. ریشه های نگهدارنده هوایی در پایین ترین گره ساقه تشکیل می شوند. تمایز در سلول های بلال سریع است. پتانسیل تعداد تخمدان ها در بلال اصلی در این مرحله تعیین می گردد.
اندازه گل نر تقریباً کامل شده و ساقه در حال طویل شدن سریع است. یک یا دو بلال به سرعت در حال رشد و نمو هستند. کاکل ها از قاعده بلال به طرف رأس آن توسعه می یابند.
نوك گل نر از غلاف برگ خارج شده است. میان گره هاي بالایی ساقه در حال رشد هستند. رشد و نمو بلال ها و کاکل ها ادامه دارد.
کاکل ها از بالا خارج شده و گرده ها آزاد می شوند. رشد ساقه متوقف می گردد. رشد چوب بلال سریع است و کاکل ها تا هنگام باروریی به رشد خود ادامه می دهند. تخمدان ها روي چوب بلال در حال بزرگ شدن هستند.
توسعه چوب،ساقه و پوسته های بلال کامل شده است. وزن خشک دانه در اثر تجمع نشاسته در آندوسپرم سریعاً افزایش می یابد که تا مرحله 9 ادامه دارد.
دانه ها در حال رشد سریع هستند. محور اصلی جنین تمایز پیدا کرده و چهار برگ اولیه در آن تشکیل شده اند. تقسیم سلولی در لایه اپیدرمی آندوسپرم متوقف می گردد.
تعداد کمی از دانه ها سخت شده اند. ریشه چه و برگ های اولیه در جنین کاملاً تمایز پیدا نموده و ریشه های بذری تشکیل شده اند. آندوسپرم به علت افزایش در اندازه سلول بزرگ شده است.
همه دانه ها سخت شده و جنین با پنج برگ جنینی از نظر مورفولوژیکی رسیده است.
تجمع ماده خشک در دانه ها متوقف شده و دانه ها در حال خشک شدن هستند. پوسته و بلال و اغلب برگ های گیاه سبزی خود را از دست داده اند.
