مزایا و معایب تغذیه گیاهان به صورت محلولپاشی

محلول پاشی برگی شامل استفاده از کود یا سم ( سم پاشی ) بصورت پودر شده و اسپری روي شاخ و برگ گیاهان در قالب یک ترکیب غذایی رقیق شده با آب  می باشد. با محلول پاشی درختان، گیاه مواد مغذي را به فرم یونی، از طریق برگ و سایر اندام هاي هوایی جذب می کند. محلول پاشی برگی به عنوان یک منبع تامین کننده مواد غذایی لازم براي گیاه بصورت فوری و زود بازده استفاده می شود. این عمل می تواند باعث افزایش محصول با کیفیت، افزایش مقاومت به آفات و بیماری ها که در واقع نتیجه ی قوی تر شدن گیاه است بشود.

مزیت‌های تغذیه برگی یا محلول پاشی

1- اصلاح کمبودها
2- افزایش عملکرد
3- بهبود سلامت گیاه
4- بهبود شرایط ریشه
5- تغذیه گیاه زمانی که ریشه‌ها به درستی عمل نمی‌کنند
6- سرعت بخشیدن به ریشه زایی قلمه و نهال

بسیاری از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به دلایل بالا فقط از تغذیه برگی استفاده می‌کنند.

عوامل موثر در افزایش یا کاهش میزان انتشار 

1- شرایط محیطی (رطوبت و دما)
2- سطح برگ (سن, میزان گستردگی, ضخامت کوتیکول)

زمان استفاده از محلول پاشی برگی ( سم و یا کود) 

تحت بعضی شرایط، محلول پاشی نتایج بهتري نسبت به کاربرد خاکی کود یا سم دارد که در ادامه به ذکر بعضی از آنها می پردازیم.

1- زمانی که فعالیت و رشد ریشه ها به دلیل تهویه نا مناسب خاك، رطوبت پایین و یا بالاي خاك و آلودگی به بیماري نماتد و خسارت آفات و جوندگان کاهش یافته باشد.

2- وقتی نیاز به رفع سریع کمبود مواد غذایی احساس می شود( با توجه به تشخیص گیاهپزشک). جذب مواد عذایی از طریق برگ خیلی سریع تر از ریشه انجام می شود. یکی از مزیت هاي محلول پاشی برگی، واکنش سریع گیاه است. راندمان جذب موادغذایی در تغذیه برگی 8 تا 9 برابر بیشتر از هنگامی است که کاربرد خاکی صورت گرفته باشد.

3-هنگامی که علائم کمبود ظاهر می شود،محلول پاشی درختان یک راه بسیار سریع اما موقتی است و باید در چندین مرحله تکرار شود.

4- زمانی که ریشه ها قادر به جذب کافی مواد غذایی در یک مرحله بحرانی از رشد گیاه نیستند. در زمان اوج نیاز به مواد غذایی، محلول پاشی برگی می تواند به کمک جذب ریشه آمده (مخصوصا رشد مغز) و بسیار کارآمد باشد. گیاهان در مراحل مختلف رشد خود، نیازهاي غذایی متفاوتی دارند. در این مواقع کنترل تعادل موادغذایی درخاك مشکل است. تغذیه برگی در مراحل کلیدي رشد گیاه جهت افزایش کمی و کیفی محصول ضروري است.

5- وقتی که آفات روی سطح شاخ و برگ گیاه بوده و سموم مورد نظر خاصیت تماسی داشته و سیستمیک (قابلیت حرکت در شیره ی گیاهی و انتقال به سایر قسمت های گیاه را ندارند) نیستند سم پاشی باید انجام شود.

6- وقتی بالا ترین کیفیت محصول مد نظر باشد، این عمل در اواخر دوره رشد رویشی و در طول رشد زایشی می تواند کیفیت محصول را افزایش دهد.

7- زمانی که مقاومت به آفات و بیماری ها مد نظر است، تغذیه برگی با مواد غذایی حاوي فسفر و پتاسیم و بویژه فسفیت پتاسیم می تواند توسعه ی بیماری ها را کاهش داده، افزایش کمی و کیفی محصول را به دنبال داشته و نیاز به سم پاشی را کاهش دهد.

8- وقتی میزان محصول زیاد و عدم تغذیه کافی و یا برگ ریزي قبل از موعد باعث کاهش گسترش و ضعف ریشه شده باشد. در چنین شرایطی در سال بعد ریشه ها قادر به جذب کافی نیازهاي غذایی گیاه نبوده و باید از طریق محلول پاشی برگی این کمبود جبران شود.

9- وقتی دسترسی مواد غذایی در خاك کاهش یافته است. در خاک هایی که به دلیل شرایط نامساعدی مثل: رطوبت بالا و یا خیلی کم خاك، دماي پایین و نامتعادل بودن مقدار عناصر غذایی در خاك ممکن مواد غذایی از دسترس ریشه خارج شوند. بعنوان مثال، دسترسی عناصر میکرو در PH بالا کاهش پیدا می کند. در جنین شرایطی، تغذیه برگی عناصر میکرو موثرترین راه pH خاک هایی با جهت عرضه این عناصر به گیاه می باشد.

نکات مهم در اسپری کردن سم و کود درختان و سایر گیاهان

 محلول پاشی نوع مهمی از کود دهی است که بسیار سریع تر از کود دهی با آب آبیاری نتیجه داده، اما بعنوان سرم برای گیاهان عمل کرده و موقتی نیز می باشد.باید توجه داشته باشید که محلول پاشی همانطور که بسیار سریع و با گذشت مدت زمان دو الی سه روزه نتیجه را به شما نشان می دهد، به همان سرعت هم مواد غذایی از دسترس گیاه خارج شده و نمی توان بصورت بلند مدت به آن اکتفا کرد و در صورتی که نیاز به محلول پاشی توسط کارشناسان گیاه پزشکی تایید شد این عمل باید در چند نوبت تکرار شود.

در عملیات محلول پاشی و یا سم پاشی باید به کالیبره شدن سم (تنظیم مقدار پاشش و اندازه ی ذرات پودر شده ی آب در سم پاش) دقت زیادی داشته تا به بهترین عملکرد و نتیجه ی مطلوب تر دست پیدا کنیم.

 محلولپاشی برگی را زمانی انجام دهید که رطوبت بالاست، زیرا اولا در این شرایط روزنه های گیاه بازتر بوده و جذب بیشتری صورت میگیرد و دوما کمتر ممکن است گیاه تحت تنش قرار بگیرد.
دردمای بالا به هیچ وجه اقدام به محلولپاشی نکنید زیرا در دمای بالا سرعت تبخیر مایعات بالا است و گاهی منجر به سوزندگی گیاهان می شود، قطرات محلول با سرعت بیشتری تبخیر شده و نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود. سم پاش باید طوری کالیبره شود که اندازه ذرات به خوبی پودر شده و سطح شاخه و برگ گیاه را به خوبی خیس کند، اما در مواردی که هدف فقط محلول پاشی و تغذیه برگی باشد نباید آنقدر خیس شود که آب از برگ سرازیر شده و اصطلاحا شسته شود.

 زمان مناسب برای محلول پاشی

1- هنگام طلوع خورشید: به‌دلیل دمای پایین مایع کمتری تبخیر شده و زمان بیشتری خواهد داشت تا به داخل برگ نفوذ کند.
2- هنگام غروب خورشید و بعد از ظهر که دمای هوا رو به کاهش باشد.
3- به زبان ساده تر زمان محلولپاشی در حدود ساعت 7الی 10صبح و یا ساعت 5 الی 7 بعد از ظهر می باشد.
4- درصورتیکه دمای هوا بسیارگرم و خشک باشد در صورت وجود نور کافی می‌توان درساعت ۲ الی ۴ صبح اقدام به محلولپاشی نمایید.
5- همه کودهای محلول در آب قابلیت محلول پاشی ندارند، برخی از کودها بسیار غلیظ تهیه شده اند و فقط برای مصارف خاکی توصیه می شوند.

نکات مهم در سم و یا کود دهی  که باید به آنها توجه کرد

در کشاورزی بهترین شرایط کود دهی گیاهان برای جذب هرچه بهتر کود و یا حتی سم، در فرایند محلول پاشی بهتر است گیاهان سیر آب باشند یا به اندازه ی کافی خاک اطراف ریشه آنها مرطوب باشد زیرا در اینصورت روزنه ها باز بوده و بیشترین میزان جذب مواد غذایی صورت میگیرد.

بهتر است کودهایی را برای محلول پاشی انتخاب کنید که عناصر ریز مغذی آنها بصورت کلاته باشند(جذب بسیار بالاتری دارند)، کود های سولفاته اغلب به عنوان مصرف با آب آبیاری استفاده می شوند، شدیدا توصیه میشود قبل از هر گونه سم پاشی و یا کود دهی با کارشناسان مجرب گیاهپزشکی مشورت نموده تا متوجه زیان ها ی مربوط به اختلاط انواع سم و کود در مراحل محلول پاشی و سم پاشی در فرایند کود دهی نشوید .

در کنار NPK (بعنوان مثال کود 20-2-20) و ریز مغذی های استفاده شده برای محلول پاشی و کود دهی گیاهان می توان از ترکیبات حاوی اسید فولویک استفاده نمود تا با اندازه مولکولی بسیار کوچکشان به انتقال و جذب عناصر به داخل گیاه کمک کنند.