در کشوری همانند ایران که ماده آلی (ارگانیک) خاک در اکثر خاک ها کمتر از 1 درصد و در اکثر موارد حتی کمتر از 0/5 درصد می باشد،استفاده از هر نوع منبع آلی(ارگانیک) سالم و مطمئن غنیمت شمرده می شود. یکی از منابع ارزان قیمت و دایمی ماده آلی در اکثر کشورها از جمله ایران ،زباله های شهری می باشند که به طلای آن کثیف نیز اطلاق می شود. تولید زباله های خانگی با افزایش جمعیت فزونی یافته که در صورت مدیریت مناسب و تفکیک در مبدا ،می تواند به عنوان منبع دایمی تامین مواد آلی، در مزارع مجاور شهرهای بزرگ استفاده شود. بر اساس آمار سازمان بازیافت کشور،روزانه هر ایرانی حدود نیم کیلوگرم زباله تولید می نماید که در حدود 40-60 درصدآن را زباله های فسادپذیر تشکیل می دهد. با این احتساب سهم پسماندهای آلی شهری در کشور حدود 17 هزارتن در روز و در سال شش میلیون تن برآورد می شود. اگر تمامی این پسماندهای آلی به درستی بازیافت شوند می توانند سهم موثرتری در افزایش ماده آلی و افزایش تولید محصولات کشاورزی داشته باشند. در سال های اخیر با افزایش جمعیت شهری در اکثر شهرهای بزرگ کشور کارخانه های بازیافت و تهیه کمپوست از زباله های شهری تاسیس شده و مصرف کمپوست زباله های شهری و لجن فاضلاب به دلیل غنی بودن آنها از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و مواد آلی،بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
سابقه تبدیل زباله های شهری به کود آلی در ایران به سال 1348 در اصفهان بر می گردد که یک کارخانه با ظرفیت یکصد تن دریافت زباله در یک شیفت کاری در جنوب شرقی شهر اصفهان تاسیس گردید. دومین کارخانه تولید کمپوست از زباله های شهری در کهریزک تهران احداث شد که روزانه 7000 تن زباله را دریافت می نماید. دومین کارخانه اصفهان در سال 1360 برنامه ریزی و در سال 1368 با ظرفیت پانصد تن دریافت زباله در یک شیفت کاری و مشابه کارخانه اول راه اندازی گردیده است. در حال حاضر اکثر شهرهای بزرگ کشور از جمله تبریز،مشهد و شهرهای شمالی نیز دارای کارخانه تولید کمپوست می باشند که نقش مهمی در بهداشت شهرها و تولید کمپوست دارند.با احتساب تولید تمامی کارخانه های احداث شده،ظرفیت تولید کمپوست این کارخانه ها قابل توجه می باشد. مسئله ای که امروزه مطرح است ،آلودگی این کودها به عناصر سنگین مانند سرب،کادمیوم،نیکل و دیگر فلزات سنگین می باشد. وجود عناصری چون سرب و کادمیوم همراه با عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاه در محیط ریزوسفر سبب انتقال این عناصر به زنجیره غذایی انسان و حیوان می شود که بعضی از این عناصر می توانند پیامدهای خطرناکی را به دنبال داشته باشند. لازم به ذکر است به ذلیل قلیایی و آهکی بودن اکثر خاک های کشور جذب این عناصر نسبتا به کندی صورت می گیرد و تنها در دراز مدت و در صورت مصرف بیش از حد این عناصر مشکل ساز خواهند شد. مطالعات انجام شده در دانشگاه صنعتی اصفهان نشان دهنده اثرات مثبت لجن فاضلاب و کپوست حاصل از زباله های شهری در خصوصیات فیزیکو شیمیایی و حاصلخیزی خاک و افزایش محصولاتی چون ذرت،کاهو و اسفناج می باشد. ولی جذب فلزات سنگین نیز در اثر مصرف بیش از حد این نوع کودها،در مزارع تحقیقاتی اصفهان مشاهده شده است . از این رو ضروری است که برحسب مقدار فلزات سنگین و EC این نوع کودها مقدار و توالی مصرف آنها بر اساس بافت خاک،محدود گردد. می توان زباله را طی فرایندهایی به مواد تقویت کننده خاک(کمپوست)تبدیل نمود که سرشار از موادد آلی و عناصر مورد نیاز گیاه می باشد. با مصرف کمپوست می توان تا 70 درصد در مصرف کودهای شیمیایی صرفه جویی کرد. از سوی دیگر سالانه نیز 4/6 میلیارد مکعب فاضلاب شهری در کشور تولید می شود که با برنامه ریزی صحیح می توان سهم آن را تولیدات کشاورزی ملموس نمود.
زرین خوشه هامون
تولید کننده کودهای آلی بایوگانو
کودآلی
کود ارگانیک
