نیاز های رویشی درخت سیب

  سیب با نام علمیMaluscommunisیا Maluspumila از خانواده روزاسه است. اینگیاه بومی اروپای شرقی، آسیای غربی و نواحی شمال غربی کوه های هیمالیا است که از حدود 600 سال پیش از میلاد مسیح در یونان کشت شده است. در جنس سیب بیش از 30 گونه و 60 زیر گونه وجود دارد که در سراسر نیم کره شمالی پراکنده اند. در دامنه های غربی کوه های هیمالیا، جنگل های گسترده ای از گونه های وحشی سیب وجود دارد. سیب درخت برگریزی است که معمولا بلندی اش در درخت های کاشته از 8/1 تا 6/4 متر و در درخت های خودرو تا 12 متر می رسد. هنگام کشت، اندازه، شکل و تراکم شاخه ها با انتخاب ساقه زیرزمینی و روش برش آن تعیین می شود. برگ ها متناوب، به رنگ سبز تیره و شکل تخم مرغی ساده با حاشیه های دندانه دار بوده و از سطح زیرین اندکی کرک دارند. سیب چهار نوع شاخه با نام های نرک، لامبورد، براندی و سیخک (اسپور) دارد. اسپور ها، شاخه های کوتاهی با طول بین 3 الی 7 سانتیمتر بوده و در سال دوم در نوک شاخه جوانه های زایشی تولید می کنند. شکوفه ها در بهار هم زمان با جوانه زدن برگ تولید می شوند. درخت سیب دارای گل آذین خوشه ای با 4 تا 6 گل است. گل های 3 تا 4 سانتیمتری دارای پنج گلبرگ به رنگ سفید و کمی صورتی هستند که به تدریج رنگ می بازد. گل مرکزی گل آذین " شاه گل " نامیده می شود،که پیش از بقییه باز شده و می تواند به میوه بزرگتری تبدیل شود. میوه اواخر تابستان یا پاییز می رسد، انواع گوناگون با اندازه های بسیار متفاوتی وجود دارد.

مهمترین ارقام بازرگانی سیب شامل برابر، گالا، فوجی، دلبار استیوال، پینک لیدی، گلاب کهنز، استارکینگ، گرانی اسمیت، رد دلیشز، گلدن اسموتی، گلدن دلیشز و جوناتان می باشند.در سال 2016، سطح زیر کشت سیب در جهان 5.3 میلیون هکتار گزارش شده است که کشور های چین، روسیه، هند، ایران، لهستان، اوکراین، آمریکا و ترکیه به ترتیب مقام های اول تا هشتم را از این نظر داشته اند.مقدار تولید جهانی سیب در سال 2016، در حدود 89 میلیون تن بوده است و کشور های چین، آمریکا، ترکیه، لهستان، ایتالیا، ایران، هند، فرانسه، روسیه و برزیل به ترتیب مقام های اول تا دهم را به خود اختصاص داده اند.

در ایران، باغ های بسیاری به صورت پراکنده از همه ارقام ذکر شده در بالا وجود دارد. مهمترین باغات سیب کشور در شهر های سمیرم، دماوند، زنجان، ارومیه، شهر های خراسان رضوی، مشکین شهر و مراغه در سطوح کلان وجود دارد. ارقامی که در باغات این مناطق کشت و پرورش داده می شوند به ترتیب زمان رسیدن به شرح زیر است:

1_ عاشقی، انواع گلاب، قره یارپاق، مِی خوش، کّپّه آلماسی، ترش آلما.

2_ مشکی مراغه، قره قرمز اهر، شیخ احمد، گلاب، کهنز، جاناتان، دورنگ فرانسه، دلبار استیوار و گالا.

3_ رد دلشیز، گلدن دلشیز، زنور آلماسی و سیب الماسی.

4_ گرانی اسمیت، فوجی و برابرن.

افزون بر ارقام یاد شده، ژنوتیپ های بسیاری در سطح کشور وجود دارند. بنابراین از این نظر، ایران یک بانک ژن خوب بوده و دارای ذخایر ژنی فراوانی است. برخی از ارقام نیز می تواند به عنوان پایه سازگار به شرایط مناطق گوناگون کشور، مورد بهره برداری قرار گیرند.

پوست سیب های رسیده معمولا قرمز، زرد، سبز، صورتی یا حنایی است. گرچه گونه های دو یا چند رنگ هم ممکن است یافت شوند. پوست بیرونی با لایه محافظی از ترشحات پوشانده شده است. گوشت میوه معمولا سفید مایل به زرد کمرنگ است، گرچه گوشت صورتی یا زرد هم شناخته شده است.

امکان استفاده از پایه های غیر جنسی (پاجوش_ قلم) برای به دست آوردن درختان کوتاه قد از زمان های خیلی قدیم شناخته شده است. طبق اسناد تاریخی، رومیان باستان بدانده این روش بوده اند که گفته می شود این ارقام را از ایران به اروپا برده و به عنوان پایه های کوتاه درختان سیب و گلابی مورد استفاده قرارداده اند. هم اکنون پایه های گمی آلماسی در آذربایجان، سیب مربائی در مشهد و سیبآژایش در اصفهغان از پایه هی کوتاه کننده هستند.

سیاست باغبانی در کشور های پیشرفته، در حال حاضر به سوی احداث باغات متراکم در تمام درختان میوه است. درخت سیب نیز با توجه به اصلاح پایه های پاکوتاه، جزو نخستین درختان میوه ای بوده که به صورت متراکم کشت شده است. هم اکنون نیز در مقیاس وسیع باغات پاکوتاه در مناطق گوناگون سیب کاری وجود دارند. پایه های پاکوتاه از طریق کاهش رشد شاخه ها و در نتیجه، ایجاد یک درخت کوچکتر، هزینه تنک کردن، تربیت، برداشت و هر را در مقایسه با درختان بزرکمتر می مایند کنترل قدرت شد رویشی بیش از حد شاخه به کمک روش های هرس و تربیت، به ویژه در قسمت های بالیی درختان، امکان پذیر بوده و این عمل در درختان پیوند شده روی پایه های پاکوتاه کننده خیلی آسان تر از درختان بزرگ پیوند شده بر روی پایه های قوی می باشد. کنترل رشد شاخه ها بر روی پایه های قوی، از طریق هرس و تربیت اگر غیر ممکن نباشد، بیش از حد مشکل است. در بیشتر موارد، رشد به اندازه کافی کنترل نگردیده و منجر به سایه دار شدن شدید و درنتیجه کاهش تولید و کیفیت پایین میوه می شود.همچنین پایه های کوتاه مالینگ را در خاک های باعمق متوسط 50 تا 100 سانتی متر می توان کاشت.

نیاز های اقلیمی سیب

درخت سیب شاخص مناطق معتدله است و در عرض های جغرافیاییی35 تا 65 درجه جنوبی و شمالی رشد می کند. درخت سیب می تواند گستره دمایی وسیعی را بردباری کند و کشت آن تنها درنقاطی اقتصادی نیست که یا زمستان انقدر سر باشد (40- درجه سانتی گراد) که شاخه ها خشک شوند و یا آنقدر گرم باشد که سرما مورد لزوم درختان(1000 تا1600 ساعت دمای کمتر از هفت درجه سانتی گراد) فراهم نگردد. البته بهتر است که درخت سیب برای تولی میوه هایی با کیفیت مطلوب در نقاطی کشت شود که هوا در یکی دو ماه آخر فصل رشد، به ویژ در شب ها، خنک باشد. در غیر این صورت میوه ها طعم، مزه و قدرت انبار داری خود را تا حدود زیادی از دست خواهند داد. این درخت در بهار دیرتر از درختانی نظیر زردآلو، بادام و هلو گل می دهد، بنابراین معمولا از سرمای دیررس بهاره مصون می ماند. با این حال در بعضی از مناطق و در بعضی از سال ها سرمای بهاره شکوفه ها را از بین می برد. سرمای 2- تا 5/3- بر حسب ارقام برای گل های شکفته خطرناک است. در مناطقی که میزان بارندگی سالانه حدود 1000_600 میلی متر کمتر باشد، بایستی آبیاری صورت گیرد. بهترین رنگ قرمز در سیب زمانی به دست می آید که در زمان رشدمیوه، آبیاری کافی( البته نه زیاد) صورت گیرد.

نیاز های خاکی سیب

درخت سیب در خاک های حاصلخیز با عمق خاک بیش از 5/1 متر رشد مناسبی دارد. لیکن خاک های لومی که دارای موادآلی کافی باشند، برای آن مناسب ترند. این درخت به خاک های سنگین تاب آور تر از سایر درختان میوه است. سطح آب زیرزمینی نباید از حداکثر دو متر بالاتر باشد. به شوری زود رنج است و اگر قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک از 5/2 افزایش یابد، عملکرد آن با افزایش شوری کاهش خواهد یافت، به طوری که شوری 4 دسی زیمنس بر متر، سبب کاهش 40 درصدی محصول می شود.

واکنش خاک مناسب برای سیب 8/7_6 است. سیب به آهک زیاد در خاک نیز زود رنج بوده و افزایش آن سبب کاهش سفتی در محصول می شود. همچنین شوری و سدیمی بودن خاک و گچ تاثیر نامطلوبی بر روی محصول می گذارد. افزایش مقدار کربن آلی خاک، به دلیل افزایش مواد مغذی و بهبود وضعیت فیزیکو شیمیایی خاک، بر روی محصول تاثیر مثبت دارد. حداکثر عمق ریشه دوانی در سال های باردهی اقتصادی 2 تا 3 متر است. باغ های سیب واقع در فضاهای مرتفع تر نسبت به مناطق پست تر، از کیفیت مطلوب تری برخوردار می باشند.