رشد و نمو مطلوب زعفران و گل دهی آن به عوامل زیادی وابسته است که در بین آن ها نوع زمین، مدیریت تغذیه و آبیاری با آب مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. در یک کشت علمی و مناسب زعفران عملیات تهیه زمین از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا لازم است براس داشتن مزرعه ای با عملکرد مناسب و کیفیت خوب زعفران، مراحل زیر را به خوبی دنبال کرد:
- انتخاب زمین: زعفران گیاهی است که از طریق پیاز تکثیر می شود. هر چقدر پیاز تولید شده درشت تر باشد گل آوری و تعداد گل آن نیز افزایش می یابد. از آنجاکه خاک جایگاه استقرار و رشد و نمو پیاز می باشد لذا خاک محل کاشت زعفران باید به گونه ای باشد که کمترین مقاومت را در مقابل رشد پیاز ایجاد کند. لذا خاک های خیلی سنگین برای کاشت زعفران مناسب نمی باشند. همچنین خاک های بسیار سبک به دلیل ضعف ذاتی حاصلخیزی و عدم توانایی حفظ آب و رطوبت کافی، برای رشد زعفران چندان مناسب نمی باشند. ماده آلی یکی از اجزا مهم خاک می باشد وبالا بودن ماده آلی خاک به بهبود رشد گیاه کمک زیادی خواهد کرد. لذا برای کشت زعفران باید زمینی انتخاب شود که خاک آن فاقد شوری بوده و بافت متوسط با زهکشی مناسب داشته باشد و دارای بیشترین ماده آلی باشد. زعفران گیاهی کلسیم دوست می باشد، بنابراین خاک دارای آهک تا 15 درصد نیز مناسب می باشد. باید توجه نمود که زمین محل کاشت زعفران در لایه سطحی فاقد سخت لایه باشد تا از ایجاد شرایطی ماندابی جلوگیری شود. پس از انتخاب زمین با توجه به معیار های ذکر شده بالا باید زمین را بخوبی برای کشت زعفران آماده کرد. همزمان از خاک مزرعه می بایست نمونه مرکب تهیه و به آزمایشگاه ارسال گردد تا خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تعیین شود. آب مورد استفاده نیز برای تعیین کیفیت و ویژگی های هیدروشیمیائی می بایست مورد تجزیه قرار گیرد.
تهیه زمین: زمین مورد نظر برای کشت زعفران را باید حداقل شش ماه قبل شخم زد. شخم زدن زمین در این زمان باعث نفوذ بهتر بارندگی های زمستان و بهار در خاک می شود و به پوکی خاک کمک می کند. پس از قطع بارندگی های بهاره، بهتر است با زدن دیسک، لوله های مویین را خراب نمود تا از تبخیر رطوبت از خاک جلوگیری شود. یک ماه قبل از کشت می بایست حدود 40 تا 70 تن در هکتار کود دامی پوسیده (کمپوست شده) در سطح خاک پخش نموده و با دیسک با خاک مخلوط گردد. باتوجه به تجزیه خاک و آب، همزمان لازم است تا کودهای حاوی فسفر، پتاسیم ، آهن و روی مورد نیاز به خاک اضافه شود. باید توجه کرد که در این مرحله ، از مصرف کود اوره یا کودهای نیتروژنی دیگر خودداری گردد. زیرا مصرف این کودها باعث تغییر نسبت کربن به نیتروژن شده، منجر به تجزیه سریع ماده آلی خاک می شود و عمر بقای ماده آلی خاک را کم می کند. کودهای نیتروژنی (ازته) را می توان به صورت سرک مصرف نمود.
همان طور که قبلا هم ذکر شد اصل اول مدیریت صحیح، اطلاع کافی از وضعیت حاصلخیزی خاک می باشد لذا آزمایش خاک برای مدیریت صحیح تغذیه زعفران توصیه می شود. زعفران نیز همانند دیگر گیاهان زنده به جذب مقدار کافی از عناصر غذایی برای رشد و نمو و تولید محصول وابسته است. چنانچه عناصر غذایی موجود در خاک (بومی خاک) برای تامین نیاز های اساسی زعفران کافی نباشد باید از کودهای شیمیایی، آلی و زیستی برای تامین آن ها استفاده کرد.
تجزیه نمونه های خاک و آب
انجام تجزیه خاک و آب در سال اول کشت زعفران، اولین و یکی از مهمترین عملیات لازم محسوب می گردد. بدون آگاهی از کیفیت خاک، نمی توان یک کشاورزی پایدار و با عملکرد مناسب را راهبری کرد. نمونه خاک می بایست با توجه به سطح زیر کشت ، سابقه کشت ، سابقه کشت و وضعیتی پستی و بلندی و یا یکنواختی زمین به صورت مرکب و از عمق 0 تا30 سانتی متر تهیه و در اسرع وقت به نزدیکترین آزمایشگاه مجاز آب و خاک ارسال گردد. برای اطلاع دقیق از روش صحیح نمونه برداری خاک و آب به کارشناسان کشاورزی مدیریت جهاد کشاورزی محل خود یا آزمایشگاه های مجاز خاک و آب مراجعه نمایید.
«زعفران نسب به شوری حساس است و باید از کشت زعفران دراراضی دارای آب و یا خاک شور جدا خودداری شود».
