یکی از چالش های زیست محیطی در سطح بین المللی، بیابانزایی است. طبق گزارش سازمان ملل متحد میزان بیابانزایی 30 برابر سریعتر از گذشته در حال افزایش است و به طور میانگین بین 12 تا 14 میلیون هکتار در هر سال به مساحت بیابان ها افزوده می شود و در هر روز تخریب اراضی با بیابانی شدن برای بشر حدود 3 میلیارد دلار هزینه دارد. با توجه به خسارات فراوان بیابانزایی، موضوع بیابانزدایی و مقابله با بیابانی شدن اراضی زراعی و مرتعی از دیرباز جزء برنامه های دولت ها در کل دنیا بوده است و در دهه اخیر توجه به طرح های بیابان زدایی با رویکرد ایجاد ارزش اقتصادی با همکاری و مشارکت مردم مورد توجه قرار گرفته است. در این گزارش به دو نمونه از طرح های بزرگ زیست محیطی دنیا که با هدف بیابانزدایی با رویکرد اقتصادی در دنیا در حال انجام است، می پردازیم:
پروژه دیوار بزرگ سبز آفریقا
دیوار بزرگ سبز نه تنها به عنوان یک پروژه بزرگ مقابله با بیابانزایی بلکه به عنوان یک جنبشی حماسی در قاره آفریقا هست که در سال 2007 برای سبز کردن کل عرض آفریقا با مشارکت وسیع مردم آغاز شد، منطقه ای بسیار خشک که از سنگال تا جیبوتی امتداد دارد. این پروژه اهداف رویکردی یکپارچه در زمینه توسعه پایدار در بهره برداری از زمین، معیشت و اشتغالزایی و ایجاد امنیت و آرامش در منطقه را مدنظر قرار داشته است. این طرح قرار است 10 میلیون شغل سبز و فرصت های اقتصادی بیشماری را برای جوانان ایجاد کند، همچنین امنیت غذایی برای میلیون ها تضمین نماید. در حال حاضر 21 کشور آفریقایی میزبان این پروژه هستند. به گزارش کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با بیابان زایی، کمی بیش از 20میلیون هکتار از زمین (حدود20 درصد هدف) در اتیوپی، سنگال، نیجریه، سودان، بورکینافاسو، مالی، نیجر و چند کشور دیگر احیا شده است. دیوار بزرگ سبز آفریقا قصد دارد 100 میلیون هکتار زمین احیا کند و 250 میلیون تن کربن را تا سال 2030 از هوا حذف کند.
کمربند سبز چین برای توقف بیابانزایی
دولت چین در سال 1978 سه برنامه توسعه بیابانزدایی را به عنوان طرح حفاظتی شمالی را تصویب کرد. این طرح ها بزرگترین تلاش برای جنگل زدایی است که تاکنون اجرایی شده است. نامگذاری این طرح به «سه شمال» به 3 منطقه در شمال چین اشاره دارد که با هدف جلوگیری از گسترش بیابان برنامه ریزی شده است. به گفته مسئولان چینی این طرح می تواند بیابانزدایی را مهار و طوفان های گردوغبار و شن را محاصره و کنترل کند. البته این طرح را می توان به عنوان بزرگترین برنامه زیست محیطی جهان به حساب آورد. در این طرح یک دیوار از درختان سازگار با مناطق مختلف به عرض 50 متر و طول حدود 4500 کیلیومتر با هدف افزایش جنگل از نیم درصد به 15 درصد احداث خواهد شد.
در چارچوب دیوار بزرگ سبز چین شاید یکی از موفق ترین الگوهای پیاده شده در چین و جهان، طرح بیابانزدایی اقتصادی در مغولستان داخلی در کشور چین را بتوان نام برد. احیای این صحرا از 22 سال پیش به یک کنسرسیوم بزرگ به نام الیون با هدف توسعه زیست بوم منطقه تحت پوشش طراحی جامع واگذار شده است. الیون یکی از بزرگترین شرکت های زیست محیطی است که زمینه کاری و تخصصی آن احیای زیست بوم های بیابانی است. در طول اجرای پروژه برنامه توسعه ای به نحوی تنظیم شده است که در طول اجرای 20 سال الیون به منابع و درآمدهای خودش متکی بوده است.
به ادعای چینی ها این طرح بزرگ زیست محیطی دستاوردهای مهمی داشته است که از جمله این دستاوردها می توان به کاهش طوفان های گردوغبار از 50 بار در سال به یکبار، افزایش بارش از 100 میلیمتر در سال 1988 به 456 در سال 2016 و همچنین افزایش پوشش گیاهی از 3تا5 درصد به 53 درصد در سال 2016 اشاره کرد.
