کاهش منابع آبی در بیشتر مناطق کشور از جمله گلستان، ضرورت تغییر الگوی کشت نظیر توسعه کشت محصولات گلخانه ای را در این استان شمالی دوچندان کرده است که تحقق این راهبرد اقتصادی نیازمند نقشه علمی راه تولید و سرمایه‌گذاری است.
به گزارش ایرنا، کارشناسان معتقدند که توجه به کشت‌های گلخانه‌ای و توسعه آن از بهترین شیوه‌ها برای تغییر الگوی کشت از سنتی به علمی در استان‌های خشک و نیمه خشک با منابع آبی محدود از جمله گلستان است زیرا در این شیوه کشت مزایای قابل توجهی از جمله افزایش تا ۱۰ برابری تولید، اشتغال، درآمد و بهره‌وری در مصرف آب در واحد سطح رخ خواهد داد که علاوه بر تامین امنیت غذایی پایدار برای کشور، منابع آبی محدود استان‌ها و این استان شمالی را می‌توان مدیریت کرد.
افزایش تا ۱۰ برابری تولید،اشتغال و درآمد و مهمتر از آن بهره‌وری بالای منابع آبی به گفته کارشناسان اعداد و ارقام اندکی نیستند که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت بلکه باید با ترویج این شیوه نوین زراعت و حمایت‌های همه جانبه از فعالان و متقاضیان آن در یک برنامه کوتاه مدت سه تا پنج سال و یک برنامه میان مدت تا ۱۰ سال به راحتی شیوه کشت‌های سنتی را به علمی یعنی کشت گلخانه‌ای به‌عنوان زیربنای توسعه علمی کشاورزی کشور و استان گلستان تغییر داد.
تنوع اقلیمی گلستان به سبب شرایط جغرافیایی و طبیعی آن، قابل توجه است به‌طوری که نواحی جنوبی آن دارای آب و هوای کوهستانی، نواحی مرکزی و غربی از آب و هوای معتدل مدیترانه و نواحی شمالی و شرقی از آب و هوای نیمه خشک و خشک برخوردار است و همین اقلیم متنوع سبب تولید افزون بر ۹۰ محصول زراعی و باغی درسال به وزن تقریبی ۵.۵ میلیون تُن، در این استان شده است.
با این حال به اعتقاد کارشناسان شرایط اقلیمی گلستان و تعداد روزهای آفتابی آن که در مناطق شرقی استان به ۳۰۰ روز در سال می‌رسد، در کنار اراضی وسیع زراعی و بهره‌مندی از منابع آبی تا حدی قابل قبول، شرایط مساعدی برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در این استان شمالی فراهم کرده است.
در کنار شرایط اقلیمی موقعیت جغرافیایی و هم مرز بودن با کشورهای آسیای میانه و روسیه از طریق خشکی و دریا، بهره‌مندی از خط ریلی بین المللی و اتصال به راه آهن شمال به جنوب از دیگر مزایای گلستان است که فرصت خوبی برای صادرات بخشی از محصولات گلخانه‌ای استان را فراهم می‌کند.
تهیه نقشه راه
استفاده بهینه از این ظرفیت‌های خدادادی و طبیعی به تاکید کارشناسان تنها در سایه تدوین نقشه راه و مدیریت صحیح به همراه ترویج کشت‌های گلخانه‌ای و توسعه آن و حمایت همه جانبه از فعالان و متقاضیان راه‌اندازی واحدهای گلخانه‌ای در گلستان است تا بتوان این استان را به یکی از قطب‌های تولید محصولات گلخانه‌ای کشور تبدیل کرد.
نکته‌ای که استاندار گلستان ۱۷ آبان امسال در دیدار با متولیان جهادکشاورزی استان به آن اشاره کرد و گفت که استفاده از روش‌های نوین زراعی مانند کشت‌های گلخانه‌ای، استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیان، مدیریت منابع آب و توسعه صنایع تکمیلی سبب رشد ارزش افزوده و ارتقای بهره‌وری بخش کشاورزی شده و به توسعه استان شتاب خواهد بخشید.
ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی، پیش‌نیاز توسعه گلستان
علی محمد زنگانه، کشاورزی را مزیت اصلی گلستان برشمرد و افزود: کشاورزی از محورهای مورد تاکید دکتر رییسی رییس جمهوری دولت جهادی سیزدهم برای توسعه این استان است که باید بیش از پیش مورد توجه متولیان و بهره‌برداران این بخش قرار گیرد.
به گفته وی ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی، پیش‌نیاز توسعه گلستان است و حمایت از صنایع غذایی می‌تواند ضمن جلوگیری از خام فروشی به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای جوانان و تولید ثروت و افزایش درآمد سرانه برای ساکنان استان منجر شود.
توسعه گلخانه ها در دولت جدی دنبال می شود
به گفته معاون مدیریت باغبانی سازمان جهادکشاورزی گلستان از سال ۹۶ تاکنون ۵۲۰ هکتار مجوز احداث گلخانه در استان صادر شد که این راهبرد در دولت سیزدهم به صورت جدی دنبال می‌شود.
نویدرضا فرهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: از مجموع مجوزهای صادر شده برای راه‌اندازی واحدهای گلخانه‌ای در گلستان تاکنون عملیات اجرایی ۲۸۰ هکتار آن آغاز شده که ۱۱۰ هکتار آن در مرحله نهایی ساخت و یا به بهره‌برداری رسیده است.
وی با بیان اینکه دولت برای حمایت از توسعه کشت‌های گلخانه‌ای تا ۸۰ درصد هزینه ساخت را تسهیلات پرداخت می‌کند، افزود: هم اکنون کارمزد این تسهیلات که با تنفس یک‌ساله و باز پرداخت پنج ساله است در مناطق برخوردار گلستان ۱۴.۵ درصد و در مناطق غیربرخوردار ۱۲.۵ درصد می‌باشد.
فرهانی اضافه کرد: در چند سال اخیر بالغ بر پنج هزار میلیارد ریال تسهیلات برای احداث گلخانه در گلستان پرداخت شده و برای تکمیل واحدهای گلخانه‌ای که مجوز آن صادر شده به ۱۵ هزار میلیارد ریال تسهیلات نیاز است که به متقاضیان پرداخت می‌شود.
معاون مدیریت باغبانی سازمان جهادکشاورزی گلستان ادامه داد: با مجوزهای صادر شده و واحدهای گلخانه درحال ساخت و بهره‌برداری، جایگاه استان از رتبه ۲۸ در سال ۹۶ به چهارم درسال جاری و در بین استان‌های کشور ارتقا یافت.
وی گفت: هم اکنون سالانه هشت میلیون و ۷۵۰ گلدان انواع گل و گیاهان زینتی و ۱۳ هزار تن انواع محصولات سبزی، صیفی و باغبانی در واحدهای گلخانه‌ای گلستان تولید و روانه بازار می‌شود.
مزایای توسعه گشت گلخانه ای
فرهانی، افزایش ۱۰ برابری تولید، درآمد و اشتغال و نیز بهره‌وری منابع آبی در واحدهای گلخانه‌ای نسبت به شیوه‌های کشت سنتی و زراعی را از مهمترین مزایای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای دانست و اظهارداشت: مشکلات کم آبی و خشکسالی در اقصی نقاط کشور و استان گلستان از یک سو و تامین امنیت غذایی پایدار از سوی دیگر ضرورت تغییر الگوی کشت از سنتی به علمی و در فضاهای کنترل شده مانند گلخانه را دو چندان کرده است.
وی، تولید کنترل شده و خارج از فصل، کنترل آفات و بیماری‌ها، کاهش مصرف سموم کشاورزی و صادرات به کشورهای همجوار بالاخص آسیای میانه را از دیگر مزایای توسعه کشت‌های گلخانه در گلستان دانست و گفت: دولت و جهادکشاورزی از این شیوه کشت علاوه بر صدور مجوزهای لازم و تغییر کاربری محل استقرار گلخانه تا ۸۰ درصد هزینه راه‌اندازی واحدهای گلخانه را تسهیلات پرداخت می‌کنند.
معاون مدیریت باغبانی جهادکشاورزی گلستان با این حال کمبود سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی واحدهای گلخانه‌ای، نبود تسهیلات قرض الحسنه، برخی محدودیت‌های منابع آبی و نوسانات بازار و افزایش قیمت اقلام مورد نیاز احداث گلخانه را از موانع پیش روی توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در این استان برشمرد.
فرهانی افزود: از سویی دیگر جهادکشاورزی برخی اقدامات برای افزایش بهره‌وری تولید محصولات گلخانه‌ای مانند اجرای طرح تربیت نیروی ماهر گلخانه‌ها به‌منظور فراگیری عملی اصول فنی و تربیت مسوول فنی این واحدها، برگزاری کارگاه‌های آموزشی جهت ارتقای دانش فنی ناظرین و مسوولان فنی و بهره‌برداران گلخانه‌ها، اجرای طرح تغذیه محصولات گلخانه‌ای با مواد زیستی و بیولوژیک باهدف آشنایی بهره‌برداران با فرآیند تولید محصول سالم در راستای سلامت جامعه و حفظ محیط زیست را انجام داده و می‌دهد.
به گفته وی، پایش تولید محصولات گلخانه‌ای در مناطق مختلف گلستان ( بررسی تاثیر شرایط اقلیمی بر ضریب تولید محصولات گلخانه‌ای ) و طرح کنترل تلفیقی عوامل خسارت زا بر محصولات گلخانه‌ای در دست اقدام است.
فرهانی همچنین اولویت ایجاد گلخانه در گلستان را راه‌اندازی بخش‌های تولید سبزی و صیفی دانست و اضافه کرد: برنامه سازمان جهادکشاورزی استان تا سال ۱۴۰۴ رساندن سطح گلخانه‌ها به هزار هکتار است.
آسیای میانه بازار خوبی برای محصولات گلخانه ای است
در همین پیوند یکی از فعالان حوزه تولیدات گلخانه‌ای گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به موقعیت جغرافیایی استان و همسایگی آن با کشورهای آسیای مرکزی و روسیه از طریق دریای خزر و فراهم بودن زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای و ریلی گفت که این شرایط امتیازی بزرگ برای صادرات انواع سبزی و صیفی‌جات با قیمت مناسب و ارزآوری برای کشور است.
احمد محمودی نیا افزود: کشورهای آسیای میانه و روسیه بازار خوبی برای محصولات گلخانه‌ای گلستان هستند و در صورتی که محصولات ما با کیفیت بالا تولید و بسته بندی شود، می‌توانیم درآمد ارزی خوبی عاید کشور نماییم.
وی، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای را با توجه به تغییر اقلیم، کاهش منابع آبی و خشکسالی‌ها برای گلستان بسیار مفید دانست و گفت: برای کاهش هزینه‌های احداث گلخانه می‌توان تعدادی شهرک گلخانه‌ای در برخی مناطق استان بویژه نواحی شرقی و نزدیک به گمرک و مرز اینچه برون آن با تامین منابع آبی (شیرین سازی آب‌های لب شور) ایجاد کرد.
یکی دیگر از فعالان حوزه گلخانه گلستان که در مراحل نهایی ساخت گلخانه خود است نیز به ایرنا گفت: ترویج کشت‌های گلخانه‌ای با توجه به مزایای آن (افزایش تولید، اشتغال و درآمد) راهبرد خوبی است اما برای رونق بخشی به این نوع کشت‌ها باید حمایت‌های ویژه‌ای مانند وام هایی با کارمزد پایین و یا اقلام مصرفی احداث گلخانه با قیمت یارانه‌ای از فعالان و متقاضیان این بخش صورت گیرد.
مهدی کیانزاده افزود: افزایش کارمزد تسهیلات احداث گلخانه از ۹ درصد به ۱۴.۵ درصد و دریافت سود مشارکت توسط بانک‌ها بالاست و بهتر است دولت و جهادکشاورزی نرخ تسهیلات این بخش را تک رقمی و یا بدون سود نمایند تا برای کشاورز و سرمایه‌گذار باتوجه به افزایش هزینه‌ها و اقلام ساخت گلخانه مقرون به صرفه باشد.
وی اضافه کرد: متاسفانه قیمت اقلام احداث گلخانه (آهن گالوانیزه و پلاستیک) هر روز افزایش می‌یابد و اکنون هر کیلوگرم آهن گالوانیزه به بالای ۳۵۰ هزار ریال و هر مترمربع پلاستیک گلخانه‌ای نیز به ۸۰۰ هزار ریال افزایش یافته است ضمن اینکه افزایش هزینه اجرا نیز بر مشکلات سرمایه‌گذاران افزوده است.
کیانزاده تصریح کرد: افزایش قیمت‌ها احداث گلخانه سبب شد تا اکنون بنده تصمیم و طرح اولیه سه هزار مترمربعی خود را به هزار و ۵۰۰ مترمربع کاهش دهم و در صورت موفقیت طرح دوباره اقدام به توسعه آن نمایم.
به گزارش ایرنا، براساس داده‌های سازمان جهادکشاورزی گلستان، هم اکنون این استان در تولید ۱۶ محصول راهبردی کشور شامل دانه‌های روغنی کلزا ، سویا و آفتابگردان، هلو، توتون و گوشت مرغ رتبه اول، گندم، چغندرقند و خرمالو مقام دوم، شلتوک (برنج)، پیله تر ابریشم، میگو و پنبه رتبه سوم، ماهیان پرورشی و خاویاری رتبه چهارم و جو و زیتون رتبه پنجم کشوری را دارد که نشان دهنده نقش و اهمیت کشاورزی منطقه در توسعه و خودکفایی کشور است.
تولیدات حوزه کشاورزی در گلستان حاصل فعالیت ۲۱۴ هزار خانوار بهره بردار در این بخش معادل ۳۸ درصد اشتغال خالص استان است.
