در حالی‌که سال آبی ۹۹- ۱۴۰۰ به پایان رسید که بسیاری از شهرها و روستاهای کشور درگیر تنش آبی بودند اما با ورود به فصل پاییز نیز همچنان خبری از بارندگی موثر در سطح کشور نیست. سازمان هواشناسی نیز پیش‌بینی کرده که امسال با پاییزی گرم و کم‌بارش مواجه خواهیم بود. در این شرایط یک کارشناس آب ضمن تاکید بر ضرورت اتخاذ تمهیدات مناسب برای مدیریت منابع آب تا پایان فصل پاییز، به ارائه چند راهکار و توصیه در این زمینه پرداخت.
محسن موسوی خوانساری در گفت و گو با ایسنا، ضمن اشاره به پیش‌بینی تاخیر در بارش‌های پاییزه سال جاری اظهار کرد: سال آبی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ در حالی از ابتدای مهر ماه آغاز شده است که پیش‌بینی می‌شود تا آذر ماه شاهد بارش‌های مناسبی در شمال غرب و غرب و مناطق مرکزی کشور نباشیم. تاخیر در بارش‌های پاییزه باعث می‌شود مخازن آبی که طی سال آبی خشک ۹۹- ۱۴۰۰ حجم قابل توجه آب خود را از دست دادند طی ماه‌های اخیر نیز حجم آب مناسبی را نتوانند در خود ذخیره کنند.
وی با بیان اینکه بیشتر مخازن آبی به‌جز مخازن موجود در حوضه آبریز کارون عمدتا بر پایه آب شرب هستند، گفت: مدیران شرکت‌های آب منطقه‌ای لازم است از هم‌اکنون خود را برای جیره‌بندی آب و اتخاذ تدابیری آماده کنند تا بتوانند از این طریق آب شرب شهرها و روستاها را تا سه ماه آینده تامین کنند. به عنوان مثال حجم آب در مخزن سد لتیان که یکی از تامین‌کنندگان آب شرب شهر تهران است سال گذشته ۶۸ میلیون متر مکعب بود در حالی‌که این حجم هم‌اکنون به نصف آن مقدار یعنی ۳۴ میلیون متر مکعب رسیده است. در چنین شرایطی باید نهایت دقت را در انجام صرفه‌جویی‌های اضطراری تا سه ماه آینده انجام داد.
به گفته این کارشناس آب، در چنین شرایطی کشاورزان برای کشت پاییزه با کمبود آب مواجه خواهند شد. هرچند در مناطقی مانند خوزستان و غرب کشور این خسارات کمتر خواهد بود اما در سایر مناطق کشور به‌خصوص در استان تهران کشت پاییزه با مشکلات متعددی از جمله با کمبود آب مواجه خواهد شد.
موسوی یکی از راهکارهای مدیریت منابع آب را در چنین شرایطی به تاخیر انداختن کشت توسط کشاورزان دانست و گفت: کشت پاییزه معمولا از مهرماه شروع می‌شود و تا آبان ادامه دارد اما با توجه به تغییرات اقلیمی رخ داده و افزایش نسبی دمای اقلیم این امکان وجود دارد که کشت پاییزه را در برخی مناطق کشور تا آذر ماه و حتی در برخی مناطق دیگر تا اوایل دی ماه به تاخیر انداخت تا از میزان خسارات احتمالی بکاهیم.
هرچند برخی مسئولان و نهادها همواره بر سدسازی به‌عنوان یکی از راهکارهای عبور از خشکسالی و مقابله با سیل در دوران ترسالی تاکید می‌کنند اما این کارشناس آب می‌گوید: تجربه ۵۰ سال اخیر ثابت کرده است که احداث هرچه بیشتر سد یا هدف ذخیره و مدیریت منابع آب، باعث افزایش سطح زیر کشت و افزایش مصارف آب در بخش کشاورزی می‌شود بنابراین با توجه به کمبود منابع آب در کشور و در شرایطی که حق‌آبه تالاب‌ها پرداخت نشده است و بسیاری از رودخانه‌های دایمی به رودخانه‌های فصلی تبدیل شده‌اند، احداث سد جدید به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
وی ضمن بیان اینکه اکنون طرح‌های سدسازی متعددی در دست مطالعه یا اجرا هستنند، اظهار کرد: این طرح‌ها باید مورد بازبینی و مطالعه مجدد قرار گیرند چراکه مطالعات بسیاری از این طرح‌ها گاهی به بیش از ۲۰ تا ۴۰ سال قبل بازمی‌گردد و شرایط منابع آب کشور از آن زمان تاکنون تغییر کرده است. از این رو لازم است این مطالعات مجدد بازبینی شود و ابعاد سدهای پیشنهادی نیز تغییر کند چراکه میزان آب جاری در رودخانه‌ها نسبت به گذشته به‌شدت کاهش پیدا کرده است.
موسوی در پایان تاکید کرد: احداث سد در بالادست حوضه آبریز و به تبع آن افزایش مصارف آب در بخش کشاورزی مشکلات متعددی را برای پایین دست حوضه به‌ویژه برای تالاب‌ها ایجاد می‌کند. از این رو تصمیم‌گیری برای احداث سد باید تحت محاسبات دقیق و مدیریت یکپارچه حوضه آبریز صورت گیرد تا بر مشکلات متعددی که در حوزه منابع آب در کشور داریم، افزوده نشود.
