نيتروژن عنصري اصلي و حياتي براي موجودات زنده است و نقش مهمي را در تركيب، ساختمان و عملكرد اكوسيستم ها ايفا مي نمايد. اين عنصر از جمله عناصركليدي مورد نياز گياه است و در ساختمان كلروفيل، اسيدهای آمينه، مولکول های پروتئینی گوناگون، آنزیم ها، کو آنزیم ها و سیتوکروم ها وجود دارد. نیتروژن نقش اساسی در باروری گیاهان ایفا می کند. همچنین در ساختار هورمون های گیاهی (اکسین) و حامل های انرژی از جمله آدنوزین تری فسفات وجود دارد.
حاصل خيزي و پويايي بسياري از اكوسيستم های كشاورزي و جنگلي توسط ميزان نيتروژن قابل دسترس محدود ميشود . نيتروژن در خاك به دو شكل آلی و معدنی يافت ميشود. نیتروژن آلي بيش از ۹۰ درصد از نيتروژن كل خاك را تشكيل مي دهد و برای گياهان قابل جذب نیست. نیتروژن معدني شامل نيترات، آمونيوم، نيتريت و آمونياك است با اين تفاوت كه نيترات و آمونيوم به سهولت توسط گياه جذب مي شوند؛ در حالي كه آمونياك و نيتريت براي گياه سمي مي باشند.
به دلیل پویایي نیتروژن در خاک، مدیریت مصرف آن از قبیل میزان، نوع، زمان و دفعات مصرف از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا حداکثر عملكرد کمي و کیفي حاصل شده و اثرهای تخریبي نیز بر محیط زیست، ایجاد ننماید. سرنوشت نيتروژن در مجموعه گياه-خاك بستگي به عوامل مختلف گياهي، اقليمي، خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، ميزان كاربرد كود و همچنين مديريت آبياری دارد.
نیتروژن ماده مغذی است که نقش ویژه ای در استقرار گیاه و کسب توانایی های فتوسنتزی و فیزیولوژیکی متعدد دارد و به طور معمول بیشترین واکنش را در عملکرد گیاهان زراعی ایجاد می کند و باعث رشد سریع رویشی و ایجاد رنگ سبز در گیاه می شود.
ریشه‌ها نیتروژن را به شکل‌های معدنی آن، یونهای نیترات (۳-NO) و آمونیوم (NH+۴) جذب می‌کنند. پس از ورود به گیاه، NO-۳ به شکل NH۲ تبدیل می شود و برای تشکیل ترکیبات آلی جذب می شود. بر اساس تحقیقات در صورتی که هر دو فرم نیترات و آمونیوم در محیط ریشه وجود داشته باشد، گیاه بیشترین مقدار رشد خود را خواهد داشت. جذب نیتروژن به صورت آمونیوم موجب کاهش pH خاک و جذب به صورت نیترات باعث افزایش pH خاک می گردد. مناسب ترین نسبت یونهای نیترات و آمونیوم، برای اکثر گیاهان، نسبت ۷۵به ۲۵ می باشد.
اگر منبع اصلی تأمین نیتروژن، آمونیوم باشد می تواند باعث مسمومیت گیاه شود. تغییر شکل برگها به صورت پیاله و خراب شدن بافت های آوندی از علائم مسمومست آمونیوم است. آمونیوم مانع از عملکرد کلسیم، که براي نگهداری دیواره سلولی لازم است، می شود. منابع تامین نیتروژن آمونیومی منو یا دی هیدروژن فسفات آمونیوم و نیتروژن نیتراتی نیترات کلسیم، نیترات پتاسیم و اسید نیتریک می باشد و از نیترات آمونیوم براي تأمین آمونیوم و نیترات استفاده می شود.
بر اساس قانون حداقل لیبیگ که اگر یک ماده غذایی خاص به مقدار کافی در دسترس نباشد، جذب سایر مواد مغذی مختل می شود. برای جذب بهینه نیتروژن نیز تامین کافی پتاسیم ضروری است. پتاسیم به طور فعال در جذب نیترات از طریق ریشه نقش دارد و بنابراین برای انتقال نیترات به ساقه لازم است.
افزودن نیتروژن برای محصولات حبوبات مانند سویا توصیه نمی شود، زیرا آنها منابع نیتروژن خود را تولید می کنند. موجودات خاکی تثبیت کننده نیتروژن (ریزوبیوم) مرتبط با ریشه حبوبات، نیتروژن اتمسفر را جذب کرده و در دسترس گیاه قرار می دهند.
این عنصر در گیاه تحرک بالایی داشته و علائم کمبود آن ابتدا در برگهای پایینی و مسن نمایان می شود. در شرایط pH بالا و پایین، آبیاری سنگین، خشکی، مواد آلی کم و در محصولات زود رشد کمبود نیتروژن تشدید می شود.
نیتروژن برای گیاهی بسیار لازم و ضروری است و نقش‌های بسیاری را در گیاه بر عهده دارد. در واقع هر گاه قصد تغذیه گیاه را داشته باشیم ابتدا باید حواس خودمان را به نیتروژن معطوف کنیم چرا که اصلی‌ترین ترکیب غذایی مورد نیاز گیاه است. توجه داشته باشید که با خريد کود NPK یه عنوان کود نیتروژن دار شما می‌توانید در کنار ازت وجود عناصر ضروری دیگر گیاه را نیز تضمین کنید.
نیتروژن در ایجاد و صحت عملکرد کلروفیل‌ها نقش مهمی دارد. کلروفیل ترکیب اصلی سازنده قندها و ترکیبات کربنه در گیاهان است و با جذب آب و کربن‌دی‌اکسید و با کمک انرژی خورشید در فرایند فتوسنتز نقش دارد. در صورتی که ازت کافی در دسترس گیاهان نباشد کلروفیلی نخواهیم داشت و اگر کلروفیل نداشته باشیم گیاه از بین خواهد رفت.
اسیدهای آمینه چه در بدن انسان و چه در گیاهان نقشی اساسی دارند. اسیدهای آمینه از نیتروژن، کربن، هیدروژن و گوگرد تشکیل شده‌اند و در صورتی که هر کدام از این ترکیبات در گیاه حضور نداشته باشد عملا ساخت اسیدآمینه نیز مختل میشود. کود های بسیاری وجود دارند که محرک رشد می‌باشند و سلامت گیاه را تضمین می‌کنند. شما می‌توانید با خرید کود اسید آمینه بایوگانو سلامت گیاه خود را تضمین کنید و از اضافه شدن خرج های اضافه جلوگیری کنید.
اسیدهای آمینه به دو شکل عمده در گیاه به ایفای نقش می‌پردازند. اسیدهای آمینه به هم متصل شده و پروتئین‌ها را می‌سازند و پروتئین‌ها نیز به عنوان ساختارهای آنزیمی عمل می‌کنند. همچنین پروتئین‌ها نقشی اساسی در ایجاد ساختارهای گیاه دارند.
به همین دو دلیل اساسی نیز می‌باشد که با تزریق کود ازت به گیاه ساختارهای رویشی آن مانند برگ و ساقه به خوبی رشد می‌کنند. به طور مثال در گیاهانی مانند گندم می‌توانیم با تزریق به موقع نیتروژن و گوگرد ساخت اسیدهای آمینه را افزایش دهیم و منجر به افزایش طول ساقهها و وزن دانه‌های گندم شویم.
ATP واحد اصلی انرژی در گیاهان و انسان است. به بیان دیگر انٰرژی در واحدهایی به نام ATP بسته‌بندی شده و به قسمت‌های مختلف می‌روند. هر گاه می‌گوییم قندها می‌سوزند و انرژی تولید می‌کنند یعنی همین ATP را تولید می‌کنند. یکی از ساختارهای اصلی تشکیل دهنده‌ی این مولکول ازت می‌باشد و در صورتی که نیتروژن کافی نداشته باشیم انرژی نیز نخواهیم داشت و گیاه رشد نخواهد کرد.
اسید نوکلیک یا همان ماده وراثتی موجودات زنده نیز یکی از ساختارهای اصلی موجودات می‌باشد که بدون آن ادامه حیات ممکن نیست. در واقع هر موجودی که اسید‌نوکلئیک نداشته باشد زنده محسوب نمی‌شود (ویروس). یکی از عناصر تشکیل دهنده این ماده نیز نیتروژن می‌باشد.
کاملا مشخص است که در صورت فقدان نیتروژن کافی شاهد عدم ساخت بهینه نوکلئیک‌های اسید و در نهایت کاهش رشد و بازدهی گیاهان خواهیم بود.
نیتروژن بخشی از پروتئین ها، آمینواسیدها، نوکلئیک اسید، فلاوین ها، پورفیرین ها، آنزیم ها، کوآنزیم ها و آلکالوئیدها را تشکیل می‌دهد.
نیتروژن موجب افزایش رشد، پنجه زنی، گلدهی، تولید و توسعه برگ و ایجاد رنگ سبز تیره در ساقه و برگ ها می شود.
نیتروژن تشکیل دهنده کلروفیل است و در دریافت، ذخیره و انتقال انرژی از خورشید نقش ویژه ای دارد.
نیتروژن عملکردی شبیه به ماشین دیزلی دارد چرا که عنصر محرک رشد است.
نیتروژن در گلدهی، میوه دهی و جلوگیری از ریزش زودهنگام ضروری است.
نیتروژن تشکیل دهنده ی ساختار اصلی سلول است.
نیتروژن ترکیب اولیه پروتئین هاست.
اولین علائمی که نشان می دهد خاک شما نیتروژن کافی ندارد، توقف رشد گیاه است. اما اگر باغبان تازه کار هستید یا گیاه سالم دیگری برای مقایسه با آن ندارید، تشخیص آن دشوار است.
ساده‌ترین علامت کمبود نیتروژن، زرد شدن یا روشن شدن رنگ برگ گیاه است که به آن کلروز می‌گویند. گیاهانی که کمبود نیتروژن دارند معمولاً دارای برگ‌هایی هستند که رنگ سبز مایل به زردی به خود می‌گیرند یا حتی اگر نیتروژن کم باشد کاملا زرد میشوند. علائم کمبود نیتروژن به شرح زیر خلاصه می شود:
رنگ پریدگی یا زرد شدن برگها
ریزش قبل از موعد برگهای مسن
کوچک ماندن و رشد کم گیاه
ساقه های راست و کشیده
کم شدن شاخه ها و کوچکی گل ها
افت کمی و کیفی محصول
مصرف زیاد کود نیتروژن باعث بروز برخی از عوارض میشود. رسیدگی میوه را به تاخیر انداخته و به عنوان مثال بروی رنگ قرمز سیب‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. چرا که نیتروژن زیادی، شاخه و برگ زیادی در درختان ایجاد می‌کند، به علت جلوگیری از نفوذ نور کافی آفتاب به داخل تاج درخت، رنگ‌پذیری میوه‌ها را کاهش می‌دهد.
همچنین مقادیر زیاد ازت، گلدهی درخت را به تاخیر می‌اندازد، باعث اختلال در جذب کلسیم و بروز عوارض کمبود آن میشود. نسبت ازت به کلسیم در میوه سیب کمتر از یک است. وقتی این نسبت بزرگتر از یک شود، عوارض فیزیولوژیکی (لکه تلخی، لهیدگی و …) مشاهده می‌گردد. با توجه به گزارشات اگر درصد ازت در برگهای سیب از 3% تجاوز نماید به ازای هر 0.2 افزایش درصد ازت برگها، از خاصیت رنگ‌پذیری میوه سیب 5% کاسته میشود. مقدار مطلوب نیتروژن در برگ درختان سیب حدود 2/10 تا 2/60 درصد و در میوه سیب حدود 4 میلیگرم در 100 گرم قسمت خوراکی میوه است.
اگر گیاهان شما پربرگ و سبز هستند، اما چیز زیادی از تشکیل میوه یا گل نمی بینید.
اگر سبزی های برگ دار شما تلخ هستند و دلیلش این نیست که دمای بیرون زیاد است.
اگر گیاهان شما تحت استرس بیماری نیستند.
گیاه شما از دسته حبوبات است و نیتروژن را تثبیت می کنند (یعنی نیتروژن را از هوا می گیرند و به نیتروژنی تبدیل می کنند که ریشه ها می توانند از آن استفاده کنند).
هر باغبانی باید برنامه خاصی برای افزودن نیتروژن به خاک داشته باشد، اما زمانی که نیتروژن مصرف می کنید بستگی زیادی به روشی که برای اضافه کردن نیتروژن انتخاب می کنید دارد.
پاییز: مواد آلی را اضافه کنید که می توانند در زمستان تجزیه شوند (کاه، کود، براده های چوب، مالچ برگ و غیره).
بهار: کمپوست خوب پوسیده و منبع نیتروژن طولانی مدت و تمام فصل را اضافه کنید.
در طول فصل رشد: به صورت هفتگی با امولسیون ماهی مایع و جلبک دریایی کوددهی کنید.
قبل از اینکه تصمیم به افزودن نیتروژن به خاک بگیرید بهتز است آزمایش خاک انجام دهید. متأسفانه، آزمایش خاک برای نیتروژن دشوار است، زیرا در دسترس بودن نیتروژن تحت تأثیر عوامل مختلفی (آب و هوا، رطوبت، نوع گیاه) قرار دارد. زمانی که نمونه خاک را گرفته اید، آن را به آزمایشگاه می فرستید و آزمایش می شود، در دسترس بودن نیتروژن می تواند آنقدر تغییر کرده باشد که نتایج دقیق نباشد.
بهترین گزینه آزمایش خاک استفاده از کیت آزمایش خاک خانگی برای آزمایش نیتروژن است. اما حتی آن ها نیز خیلی دقیق نیستند. با این حال، مطمئناً می توانید از آنها برای به دست آوردن یک تخمین کلی قبل از افزودن نیتروژن به خاک استفاده کنید.
سه عدد روی یک بسته کود عبارتند از نسبت NPK یا غلظت نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K). اعداد به ترتیب ذکر شده اند، بنابراین برای نیتروژن، شما به طور خاص به اولین عدد روی برچسب نگاه می کنید. برای مثال، کودی با برچسب ۱۰-۰-۵ دارای ۱۰ درصد نیتروژن، ۰ درصد فسفر و ۵ درصد پتاسیم است.
سریعترین راه برای افزایش نیتروژن به گیاهان شما از طریق خاک نیست، بلکه از طریق برگ های آنهاست! هنگامی که به افزایش سریع N نیاز دارید، کود برگی راه حل است. طی ۲۴-۴۸ ساعت پس از استفاده از کودهای برگی، تفاوت رنگ برگ را مشاهده کنید.
نکته ای که در مورد کودهای برگی وجود دارد این است که در حالی که آنها سریع عمل می کنند، نتایج آنها مدت زیادی باقی نمی ماند، به همین دلیل است که ما دوست داریم یک برنامه چند جانبه برای افزودن نیتروژن به خاک در طول فصل داشته باشیم.
افزودن منظم مواد آلی (کمپوست، کود، مالچ برگ، کاه، تراشه های چوب، حتی تفاله های قهوه و کیسه های چای استفاده شده!) باغ شما را با عرضه ثابت نیتروژن با تجزیه مواد آلی تغذیه می کند.
یکی از نکاتی که در اینجا وجود دارد این است که نیتروژن در مناطقی که خاک در تماس مستقیم با مواد آلی در حال شکسته شدن است، “گره خورده” است (یعنی برای گیاهان در دسترس نیست). بنابراین توصیه می‌کنیم در زمانی که باغ شما در آیش است، برنامه افزودن نیتروژن به خاک داشته باشید. بیشتر مردم پاییز را برای افزودن نیتروژن به خاک انتخاب می‌کنند تا به میکروارگانیسم‌های خاک فرصت داده شود تا تجزیه شوند و آن نیتروژن را آزاد کنند.
راه دیگر برای افزودن نیتروژن به خاک، کشت پوششی معروف به کود سبز است. اینها محصولاتی هستند که شما به طور خاص به منظور افزودن نیتروژن و سایر مواد مغذی به خاک پرورش می دهید. شما ماده گیاه را در خاک می برید، درو می کنید یا آن را به زیر خاک می برید تا نیتروژن و سایر مواد مغذی به خاک اضافه کنید.
علایم کمبود نیتروژن در گیاه و بوته های جوان ذرت شامل کوتاه شدن، کاهش رشد و رنگ سبز متمایل به زرد برگ هاست. درصورت کمبود نیتروژن در گیاه ذرت در اواخر دوره رشد ذرت، به سبب انتقال نیتروژن از بافت های مسن به بافت های جوانتر برگ های مسن دچار زردی می شوند.
زردی بافت های گیاه ناشی از توسعه رنگدانه های زرد (نظیر کاروتین ها و زانتوفیلها) در برگ ها و تخریب رنگدانه سبز رنگ کلروفیل است. در ابتدا نوک برگ های پایینی زرد شده و درصورت تداوم کمبود نیتروژن در گیاه، زردی به شکل هفت درامتداد بین رگبرگ ها گسترش می یابد. دراین شرایط حاشیه برگ ها سبز باقی می ماند.
الگوی توسعه علایم به شدت کمبود بستگی دارد. چند روز پس از زرد شدن بافت برگ، برگ ها از بین رفته و می ریزند. مردن برگهای پایینی را معمولا آتش گرفتگی می نامند که ممکن است در شرایط مرطوب یا خشک ایجاد شود. اگر چه تا کنون کمبود نیتروژن در گیاه به عنوان مهمترین عامل آتش گرفتگی شناخته می شود. اما سایر شرایط نظیر هوای بسیار خشک یا بسیار گرم نیز سبب مرگ بافت برگ می شود.
بعد از مرگ برگ ها، تشخیص علت مرگ مشکل است. یک تفاوت مهم بین آتش گرفتگی ناشی از کمبود نیتروژن در گیاه با سایر عوامل این است که در صورت کمبود نیتروژن در گیاه برگ های پایینی دچار این عارضه می شوند.
در مراحل اولیه ظاهر شدن علایم آتش گرفتگی، تشخیص بین اثرات ناشی از هوای خشک یا کمبود نیتروژن در گیاه به راحتی ممکن است. اگر مقدار نیتروژن کافی در خاک وجود نداشته باشد، شرایط خشکی هوا کمبود نیتروژن در گیاه را تشدید می کند. خشکی به دو طریق بر جذب نیترات اثر دارد. اول اینکه خشکی سبب انتقال نیترات از لایه های زیرین به سطح خاک و خارج کردن آن از دسترس ریشه می شود. دوم اینکه با خشک شدن خاک سطحی، محدوده جذب عناصر غذایی در خاک کم می شود.
علایم کمبود نیتروژن در سورگوم شبیه ذرت است به صورتی که در بوته های جوان دانه ریزها، کمبود نیتروژن باعث کاهش رشد و زرد شدن برگها می شود. با افزایش سن گیاه تشخیص علایم ظاهری کمبود نیتروژن از نشانه های مربوط به بیماری یا سایر نارسایی ها مشکلتر می شود.
گیاهان دارای کمبود نیتروژن دچار رنگ پریدگی شده، رنگ آنها سبز کم رنگ یا سبز متمایل به زرد می شود. در شرایط کمبود شدید، ممکن است سطح برگ به طور کامل زرد شود.کمبود ابتدا، در برگ های پایه ای گیاه ایجاد شده و به سرعت به شاخسار گسترش می یابد.
برگ های دچار کمبود نیتروژن تا چند روز رنگ پریده باقی میمانند و همین امر سبب کاهش رشد گیاه می شود. اگر مدت کمبود طولانی نباشد می توان رنگ سبز را با کود دهی نیتروژن برگرداند. معمولا در شرایط کمبود نیتروژن برگ های پایینی گیاه ریزش می کنند.
برای تشخیص کمبود نیتروژن در بقولات می توان تعدادی از بوته ها را ازخاک جدا کرده وضعیت گره سازی ریشه های آنها را مشاهده و بررسی کرد.
اثرکمبود نیتروژن در گیاه گراس های علوفه ای همانند ذرت است. با توجه به پویا بودن نیتروژن در گیاه، در شرایط کمبود برگ های مسن نیتروژن خود را در اختیار برگهای جوان قرار داده در نتیجه علایم کمبود در برگهای مسن ظاهر می شود. علایم مشخص برگی شامل رنگ پریدگی و رنگ سبز متمایل به زرد برگها و به دنبال آن آتش گرفتگی نوک برگهاست.
کمبود نیتروژن در سیب زمینی شبیه سایر گیاهان زراعی است. بسته به شدت کمبود رشد کل گیاه کاهش یافته و باعث کاهش عملکرد وکیفیت غده ها میشود. زردی عمومی و خشکیدگی یا آتش گرفتگی برگ های پایینی از علایم کمبود نیتروژن است. درمراحل پیشرفته تر رنگ قرمز تا ارغوانی در برگ های پایینی توسعه می یابد.
کمبود نیتروژن در گیاه درختان میوه و هسته دار سبب کاهش رشد رویشی و رنگ پریدگی برگ ها می شود. علایم کمبود تا حدودی در کل گیاه یکنواخت است. شدت رنگ پریدگی برگها در طول فصل گسترش یافته و سبب تغییر رنگ و زردی زودرس پاییزه می شود. بنابراین اواخر فصل رشد زمان مناسبی برای تشخیص کمبود نیتروژن است. در شرایط کمبود نیتروژن در گیاه، میوه ها کوچکتر و زودتر از موئد کامل می شوند.
درشرایط کمبود نیتروژن برگ های جدید، سبز متمایل به زرد یا سبز روشن بوده و در حاشیه سایر برگها رنگ قرمز پدیدار میشود. دراین شرایط قدرت گیاه کم می شود. هنگام تشدید تنش برگها به طور کامل زرد شده و برگ های مسنتر نیز قرمز میشوند.
اولین علامت کمبود نیتروژن در مرکبات، تغییر رنگ برگها به سبز روشن تا سبز متمایل به زرد است. کمبود نیتروژن در طی فصل رشد، سبب می شود تا برگها کوچک تر از اندازه معمول لاغر، شکننده و رنگ پریده شوند.
در این درختان ریزش برگهای مسن شدید بوده و برگ های این درختان غیر متراکم است. خشکیدگی سر شاخه ها نیزتشدید شده و درختان به شکل جارویی در می آیند. درختانی که دچار کمبود شدید هستند محصول و میوه کافی و اقتصادی تولید نمی کنند. برای گلدهی و تشکیل شدن میوه ها مقدار کافی نیتروژن مورد نیاز است.
کمبود نیتروژن در چغندر، معمولا در ابتدای فصل رشد و همچنین هنگام رسیدن محصول اتفاق می‌افتد.
کمبود نیتروژن در چغندر ابتدا به صورت رنگ سبز روشن برگها، ناشی از تخریب کلروفیل و رنگ پریدگی ظاهر می شود. در صورت تشدید کمبود، برگها زرد شده و برگ های خارجی شروع به ریزش می کنند. با کاهش نیتروژن سطح فتوسنتز کننده کاهش مییابد. با این وجود مقدار قند ریشه ممکن است به سبب کاهش رشد همچنان در سطح بالایی قرار داشته باشد.
علایم برگی کمبود نیتروژن در گیاه معمولا با برخی از ناهنجاری های دیگر نظیر زردی های ویروسی اشتباه گرفته می شود. در این بیماری یک زردی عمومی پدید می آید و ظاهر مزرعه شبیه وضعیت کمبود نیتروژن خواهد بود. زردی برگها به شکل لکه ای است. در حالی که در کمبود نیتروژن زردی برگها یکنواخت است. معمولا می توان کمبود نیتروژن را با اندازه گیری غلظت نیترات در دمبرگ ها تشخیص داد.
اولین علامت کمبود نیتروژن در بیشترسبزی ها مشابه است. دراین گیاهان نظیر گوجه فرنگی، رشد ریشه و شاخسار کاهش می یابد. شاخسار کوتاه و لاغر شده و رشد به صورت عمودی است.
علایم اولیه کمبود نیتروژن درخیار و خربزه شامل کاهش رشد برگ و روشن شدن رنگ برگهاست. رنگ سبز طبیعی برگها به صورت سبز روشن تا زرد در میآید. در شرایط تنش شدید، ساختمان کلروفیل برگها متلاشی میشود. ساقهها لاغر، باریک، سخت و فیبری می شوند. میوه بوتههای فقیر از نیتروژن به ویژه در انتهای گلگاه، رنگ روشنی دارد و اندازه میوه کوچک می شود. کمبود نیتروژن در خاک یکی از اصلی ترین دلایل کاهش عملکرد در بوته های خیار و صیفی جات است.
در تربچه علایم کمبود نیتروژن بلافاصله پس از جوانه زدن مشاهده می شود. بنابراین لازم است نیتروژن در نزدیکی بذر(اما نه خیلی نزدیک) قرار داده شود. شروع رشد در بوته های فقیر از نیتروژن کند است. برگ گیاهان فقیر از نیتروژن کوتاه، کوچک و سبز روشن است.
در شرایط شدیدترکمبود، نوک برگها زرد شده و این زردی کل برگ ها را در بر می گیرد و در نهایت کل گیاه کوچک می شود. در سبزیجات معمولا کمبود نیتروژن اوایل بهار یعنی در فصلی که بارندگی های سنگین و متناوب وجود دارد مشاهده می شود. البته در زمان بلوغ بوته ها نیز، هنگامی که دمای پایین شب سبب انباشته شدن بیشتر کربوهیدراتها می شود کمبود نیتروژن مشاهده می شود.
در طی دوره های خشکسالی یا فصول خشک نمک های نیتروژن در اثر تبخیر در سطح خاک و بالای منطقه جذب ریشه انباشته می شوند. در این شرایط نیز کمبود نیتروژن محتمل است. بارندگی یا آبیاری سنگین در این شرایط، معمولا نیتروژن قرار گرفته در لایه سطحی را به منطقه فعالیت ریشه ها هدایت می کند.
همچنین بخوانید:
