درختان سیب همانند سایر گیاهان برای رشد و نمو سالم و باردهی به عنصر غذایی نیاز دارند. هر عنصر غذایی نقش منحصر به فردی را در فرآیندهای متابولیک درخت ایفا می کند و به همه چیز از رشد برگ تا بلوغ میوه کمک می کند.
عنصر های ضروری بر اساس میزانی که گیاه از خاک جذب می کند به دو دسته پر مصرف یا ماکرو (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و منیزیم) و کم مصرف یا میکرو (بور، مس و کلر) طبقه بندی می شوند.
در بسیاری از خاکها عناصر غذایی به اندازه نیاز گیاه وجود ندارد و زمین نیز نمیتواند این مواد را به اندازه کافی تولید کند. از سوی دیگر کمبود هر یک از عنصر ها، باعث کاهش رشد گیاه و در نهایت، عملکرد کمی و کیفی گیاه می شود. بنابراین باغبانان باید بر اساس نیاز درختان باغ خود هرساله عناصر غذایی مورد نیاز را به خاک اضافه نمایند.
نیتروژن مهمترین عنصر غذایی در تغذیه درختان سیب است که تعیین کننده رشد رویشی درختان است. ازت در رشد رویشی، گلدهی، تشکیل میوه، عملکرد محصول و رسیدگی میوه ها و حل مسائل فیزیولوژی پس از برداشت در اکثر محصولات باغبانی دخالت دارد. لذا مدیریت نیتروژن باغ ها از اهمیت خاصی برخوردار است.
بهترین زمان مصرف نیتروژن در درختان سیب در اوایل بهار هنگام باز شدن شکوفه ها، تشکیل میوه و دوران رشد سریع میوه و شاخه هاست بنابراین کود های حاوی نیتروژن باید در اوایل بهار اعمال شوند و با رعایت اصول صحیح کود دهی، تعادل رشد، تولید جوانه های گل برای سال آینده، پرورش میوه هایی با کیفیت مطلوب و رسیدن میوه با موفقیت انجام خواهد شد.
از علائم کمبود ازت میتوان به کاهش رشد رویشی درختان، زرد شدن برگها، ریزش برگها در صورت کمبود شدید، ارغوانی رنگ شدن در بعضی گیاهان، ریزش گلها و میوهها اشاره کرد. ازت در گیاهان کامال متحرک بوده در نتیجه علائم کمبود در برگ های مسن تر ظاهر می گردد. کوچک بودن میوه ها و کاهش عملکرد محصول نیز از نشانه های دیگر کمبود ازت میباشد
همانطور که گفته شد نیتروژن برای رشد برگها و شاخههای جوان ضروری است. با این حال، باید از مصرف بیش از حد نیتروژن اجتناب کردچراکه نیتروژن بیش از حد نیز موجب اختلال در رنگبندی میوه ها به ویژه در درختان سیب می شود. همچنین نیتروژن زیادی می تواند باعث افزایش رشد علف های هرز در باغ های میوه و کاهش مقاومت درختان میوه در مقابل آفات و بیماری ها گردد.
در درختان میوه بیش بود نیتروژن باعث تاخیر در ایجاد گل و میوه میشود و در اواخر فصل رشد، موجب رشد شاخه های جوان میشود که نسبت به سرمای زمستانه آسیب پذیرند. نیتروژن اثرات رقابتی با سایر عناصر نشان میدهد به طور مثال بالا بودن مقدار نیتروژن مانع جذب پتاسیم، مس و بور شده در حالی که با عناصر منیزیم و مولیبدن اثر هم افزایی دارد.
درخت سیب بعد از عنصر نیتروژن به پتاسیم نیاز دارد. پتاسیم نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی ایفا می کند. این عنصر با افزایش فعالیت قند سازی در گیاه از عمل یخ زدن در داخل سلول های گیاهی تا حدود زیادی می گاهد بنابراین مقاومت درختان را به سرما و خشکی افزایش داده و بدین ترتیب باعث مساعد شدن متابولیسم نیتروژن و افزایش بادهی کود های نیتروژنه در گیاه می گردد.
استفاده از پتاسیم در درخت سیب موجب تقویت سیستم ریشه، افزایش مقاومت درخت در برابر آفات و بیماری ها و تنش های زیستی و غیره زیستی( کمکم آبی، شوری و تنش های رطوبتی)، افزایش غلظت کلروفیل و عمل کربن گیری، افزایش طول عمر گل ها و افزایش خاصیت انبارداری، رشد سریع تر، افزایش بازدهی آبیاری و جذب بهتر آب، بهبود کیفیت و طعم و رنگ میوه می گردد و برای بزرگ شدن اندازه میوه امری ضروری است.
استفاده از کود هایی با میزان پتاسیم بالا در دوره فندقی شدن برای تأمین نیازهای درخت ضروری است.. استفاده از پتاسیم در این دوره موجب افزایش میزان قند ها در میوه ، تقویت سلامت کلی میوه وجلوگیری از پوسیدگی و آسیبهای احتمالی، افزایش اندازه و درشتی میوه می شود.
هنگامی که کمبود شدید پتاسیم رخ می دهد ، برگ ها ، به ویژه برگ های قدیمی ، دارای لکه های قهوه ای ، لبه های زرد ، رگه های زرد یا قهوه ای می شوند. توجه داشته باشید که کمبود پتاسیم میتواند منجر به بیرنگ شدن میوههای بر روی درخت، حساسیت بالا به بیماری، تنش آبی، سرما و مشکلات شوری، قاشقی شدن برگ ها می گردد. رسی بودن خاک، آبشویی زیاد و عدم توازن در استفاده از سایر عناصر غذایی از عوامل موثر بر کمبود پتاسیم میباشند.معمولا در خاک های سنگین با تهویه نامناسب، جذب پتاسیم به کندی صورت میگیرد که در این شرایط با وجود پتاسیم کافی در خاک، علائم کمبود به چشم میخورد.
توصیه کودی ما: کود آلی مایع پتاسیمی بایوگانو
فسفر بعنوان یک عنصر ساختمانی در ساخت اسیدهای نوکلئیک که ناقل اطلاعات ژنتیکی در گیاه می باشند، نقش دارد و از این طریق موجب تنظیم خواص ژنتیکی گیاه می گردد. فسفر در انتقال انرژی در درختان نقش دارد بنابراین در فعالیت متابولیکی گیاه موثر و به طور غیر مستقیم عملکرد محصولات را تحت تاثیر قرار میدهد. فسفر به همراه سایر عناصر در ساختمان دانه گرده شرکت دارد این عنصر در تشکیل بذر نقش اساسی داشته و به مقدار زیادی در بذر و میوه یافت میشود.
از وظایف فسفر میتوان به نقش آن در فتوسنتز و تنفس، ذخیره و انتقال انرژی، تقسیم، رشد و توسعه ی سلول، تسریع در تشکیل و رشد ریشه، تولید انرژی، نقش اساسی در تشکیل دانه، انتقال صفات ارثی، جزئی از غشای سلولی اشاره کرد.
از آنجا که فسفر، عنصری متحرک است علائم کمبود در برگ های مسن به صورت سبز تیره شدن برگها، ارغوانی شدن برگها ، سوختگی برگها، تولید شاخه های جانبی کمتر و کاهش قابلیت انبارداری محصولات ظاهر میشود. از طرفی افزایش بیش از حد این ماده در محصولات باغی باعث کاهش کیفیت غذایی آن میشود.. از عوامل موثر بر کمبود فسفر میتوان کمبود مواد آلی در خاک، اسیدی بودن خاک، اسیدی بودن خاک و اقلیم های سرد و مرطوب را نام برد. اینکه مصرف کودهای فسفاته در جذب سایر عناصر غذایی تاثیر میگذارند بعنوان مثال فسفر با پتاسیم و کلسیم، آهن، روی و مس اثر رقابتی ولی با منیزیم اثر هم افزایی دارد.
توصیه کودی ما: کود آلی فسفر مایع بایوگانو
کلسیم شاید مهمترین عنصر معدنی باشد که در تعیین کیفیت میوه دخالت دارد. این عنصر موجب افزایش کیفیت و عمر انبارداری میگردد. کلسیم در طول دوره رشد در برگ ها تجمع یافته و با افزایش سن برگ میزان آن افزایش مییابد، از آنجایی که عامل انتقال کلسیم در گیاه تعرق است به علت زیاد بودن سطح تعرق برگ نسبت به میوه تجمع کلسیم در برگها افزایش یافته و علائم کمبود کلسیم بیشتر در میوه ها مشاهده میگردد. بر خالف سایر عناصر غذایی قسمت اعظم کلسیم در دیواره سلولی ( آپوپلاست) قرار دارد و در تقسیم و رشد سلولی، تشکیل دیواره سلولی، فعالیت غشای سلولی و تراوایی غشای سلولی نقش دارد و به تقویت دیواره سلولی و پیشگیری از بیماریهایی مانند ترک خوردگی میوه و بهبود ساختار خاک کمک میکند.
افزایش مقادیر کلسیم دیواره سلولی به وسیله عمل تراوش سبب سفتی میوه میشود و به مقدار زیادی میوه را در مقابل میکروارگانیسم هایی که تلاش دارند با شکستن پکتین ها وارد میوه شوند محافظت می نمایند. مهمترین اثر کلسیم در تنظیم فعالیت تنفسی گیاه است. میوه حاوی کلسیم کم، سرعت تنفس خیلی بالایی دارد. یعنی تنفس با غلظت کلسیم نسبت عکس دارد. حرکت نزولی کلسیم خیلی آهسته است چرا که بطور کلی فقط به میزان خیلی کم توسط آوند آبکش انتقال می یابد.
از علائم کمبود کلسیم میتوان به لکه تلخ در میوه ها به خصوص سیب و گلابی، کم شدن استحکام برگ و میوه، سوختگی گلگاه در فلفل و گوجه فرنگی و کم شدن خاصیت انبارداری میوه اشاره کرد. بد مزه شدن میوه، تغییر شکل میوه، چوب پنبه ای شدن میوه و ریزش زود هنگام میوه از دیگر علائم کمبود کلسیم در سیب میباشد. علت کمبود کلسیم به رغم آهکی بودن خاکها را میتوان چنین بیان نمود که چون کلسیم بوسیله آوندهای چوبی حرکت میکند ولی در آوندهای آبکش به دلیل تثبیت در واکوئل و درشتی یون و نداشتن حامل میتواند حرکت کند، لذا کمبود کلسیم در گیاهان به وفور دیده میشود
میوههای دارای کلسیم کم سرعت تنفس و رشد بالاتری دارند و زودتر میرسند. این مسئله منجر به این میشود که هنگام نگهداری میوه در انبار یا بستهبندی و فروش آن دچار نرمی بافت میوه و برخی از بیماریها و ناهنجاریها مانند لکه تلخی، لکه چوببنبهای و اسکالد میشود.
توصیه کودی ما: کود آلی مایع کلات کلسیم
ذرات عنصر آهن در داخل کلروپالست ها قرار گرفته اند و علاوه بر مشارکت در ساختن کلروفیل به احتمال قوی مثل سایر عناصر کم مصرف، در ترکیبات آنزیم ها نیز دخیل هستند. تاثیر عنصر آهن بعلت نقش آن در سنتز پروتئین و اثر مستقیم آن در افزایش کلروفیل برگ است که از این طریق در آخر فصل رنگ پذیری میوه سیب را تسهیل می کند. از بارزترین نشانه های کمبود آهن میتوان به زردی برگ ها اشاره کرد در حالیکه رگبرگ ها سبز باقی می مانند.
عنصر روی برای تحریک آنزیمه ا و فرایندهای آنزیمی، متابولیسم هورمونهای رشد، تلقیح باروری و تشکیل میوه ضروری میباشد. کمبود آن باعث کاهش سطح برگ، تاخیر در باز شدن برگ ها و گل ها، کچلی و کوچک شدن میان گره ای سر شاخه ها، رزت شدن برگها در درختان میوه میگردد. استفاده بی رویه از کودهای فسفاته و آهکی بودن خاک ها قابلیت استفاده از این عنصر را برای گیاه محدود کرده و خسارت جبران ناپذیری را بر میزان تولید و کیفیت محصولات وارد میکند. روی جهت سنتز تریپتوفان که پیش ماده اصلی تولید اکسین است، ضروری میباشد.
توصیه کودی ما: کود آلی مایع فروت ست بایوگانو
نقش عمده بور، در درختان میوه است.اهمیت مقدار بور در گل ها بر این واقعیت استوار است که بور در تشکیل میوه موثر است. وظایف بور در گیاهان عبارتند از: رشد مریستم، موثر در گرده افشانی و لقاح، متابولیسم هورمون، مدیریت اکسین، تشکیل دانه و لوله گرده.
پیچیدگی برگها، تغییر بافت برگ، مرگ مریستم، ترکیدگی میوه، تشکیل میوه های بد شکل، دل سیاهی و نقاط نکروزه در میوههای دانه دار، از علائم کمبود بور هستند. علت چوب پنبه ای شدن داخل سیب نیز به علت کمبود بور میباشد. اولین عالیم کمبود در گیاه، توقف رشد جوانه های انتهایی است و پس از آن برگ های جوان می میرند، جوانترین برگ ها سبز کمرنگ و رنگ پریدگی در قاعده بیشتر از نوک برگ هاست.
توصیه کودی ما: کود آلی مایع فروت ست بایوگانو